De herfst van 1982; Terwijl bands als Duran Duran en Soft Cell de dienst uitmaakten met hun synthesizer klanken, klom een funknummer van een relatief onbekende Amerikaanse band naar de tweede positie. ‘Zoom’ van Fat Larry’s Band werd geen nummer één, maar vestigde wel een blijvende indruk die decennia later nog steeds voelbaar is. Het lied bereikte nooit de hoogste plekken in het thuisland van de band, maar veroverde daarentegen de harten van luisteraars aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, waar het tot een anthem voor een hele generatie zou uitgroeien.
Het verhaal van ‘Zoom’ is er een van contrast: een band die in eigen land nauwelijks erkend werd, maar in Europa een status verwierf die weinigen hadden voorzien. De single bleef elf weken in de Britse hitlijsten, bereikte de tiende positie in Australië waar het 24 weken noteerde, en schreef zich in Nieuw-Zeeland eveneens in de top tien. In de Verenigde Staten daarentegen kwam het nummer niet verder dan plaats 89 in de R&B-charts en haalde het de Billboard Hot 100 niet eens. Deze discrepantie tussen internationaal succes en thuismarkt zou kenmerkend blijken voor de carrière van de band.
Fat Larry’s Band
Het verhaal van Fat Larry’s Band begint in Philadelphia, de geboortestad van de Philly soul. In 1976 richtte drummer en zanger Larry James, bekend onder zijn bijnaam ‘Fat’ Larry, de band op. James was op dat moment geen onbekende in de muziekwereld. Hij had al ervaring opgedaan als sessiemuzikant voor gerenommeerde acts als The Delfonics en Blue Magic, twee groepen die essentieel waren voor de ontwikkeling van het kenmerkende Philadelphia sound.
De bezetting van Fat Larry’s Band was indrukwekkend in omvang en veelzijdigheid. Tot de leden behoorden trompettist en fluitist Art Capehart, gitaristen Ted Cohen en Tony Middleton, zangers Freddie Campbell en Darryl Grant, toetsenist Terry Price, zanger Alfonso Smith, saxofonist Doug Jones, bassist Larry La Bes, trombonist en alt-saxofonist Jimmy Lee, en toetsenist Erskine Williams. Deze omvangrijke line-up stelde de band in staat om een volumineus, orkestrale sound te produceren die nauw aansloot bij de traditionele Philly soul-esthetiek, maar tegelijkertijd ruimte bood voor de funkgrooves die in het begin van de jaren tachtig de boventoon voerden.
Philadelphia was in die periode een muzikale krachtcentrale. De stad had met producenten als Kenny Gamble en Leon Huff een geheel eigen geluid gedefinieerd dat gekenmerkt werd door weelderige strijkersarrangementen, prominente kopersecties en een onmiskenbare groove. Fat Larry’s Band groeide op in deze traditie, maar paste zich ook aan aan de veranderende tijden. Waar de Philly soul van de vroege jaren zeventig nog sterk leunde op analoge productietechnieken en live-instrumentatie, zagen de jaren tachtig de opkomst van synthesizers en drum machines. De band balanceerde vakkundig tussen deze twee werelden.
De eerste jaren waren geen gemakkelijke voor Fat Larry’s Band. Ze brachten meerdere albums uit op verschillende labels, waaronder WMOT Records en Stax, maar grote commerciële doorbraken bleven uit. Hun muziek werd wel gewaardeerd binnen de R&B-gemeenschap, maar de crossover naar het mainstream publiek wilde maar niet lukken. Dat zou veranderen met hun vijfde studioalbum, een plaat die de koers van hun carrière ingrijpend zou wijzigen.
Zoom
‘Zoom’ werd uitgebracht als de vierde single van het album ‘Breakin’ Out’ uit 1982. Het nummer was geen voor de hand liggende keuze voor een hit. De productie was relatief bescheiden vergeleken met de bombastische stadionrock die de hitlijsten domineerde, en de tekst draaide om een onderwerp zo oud als de popmuziek zelf: romantische aantrekkingskracht en het verlangen naar snelle escapades.
Wat ‘Zoom’ echter onderscheidde, was de manier waarop het verschillende elementen samenbracht. De ritmesectie legde een strakke, dansbare groove neer die onmiddellijk aansprak. De hoornpartijen voegden een brassy, zelfverzekerde laag toe, terwijl de zang van Freddie Campbell de perfecte balans vond tussen smooth en expressief. Het nummer had een aanstekelijke energie die mensen op de dansvloer trok, maar was ook melodieus genoeg om door te dringen tot radiostations die normaal gesproken geen pure funk draaiden.
De timing van de release was cruciaal. In 1982 bevond de popmuziek zich in een overgangsfase. De disco-explosie van de late jaren zeventig was voorbij, maar de dansvloercultuur bleef bestaan. Boogie en post-disco funk vulden het vacuüm, met artiesten als Shalamar, Evelyn ‘Champagne’ King en The Whispers die de hitlijsten beheersten met infectieuze grooves. ‘Zoom’ paste perfect in dit landschap en bood tegelijkertijd iets eigens.
In Groot-Brittannië vond het nummer bijzonder vruchtbare grond. De single bereikte in oktober 1982 de tweede positie in de UK Singles Chart en bleef daar maar liefst elf weken in de lijst staan. Het succes was zo groot dat het nummer een plek kreeg in de populaire Britse sitcom ‘Only Fools and Horses’, specifiek in de kerstspecial van 1982 getiteld ‘Diamonds Are for Heather’. Deze exposure versterkte de populariteit van het lied nog verder en droeg bij aan het blijvende erfgoed ervan in de Britse popcultuur.
De muziekvideo voor ‘Zoom’ volgde de conventies van begin jaren tachtig. De band werd gefilmd tijdens een energieke performance, afgewisseld met danscènes en beelden van auto’s die het thema van snelheid en beweging illustreerden. De video ontving airplay op programma’s als Top of the Pops en hielp het nummer visueel te verankeren in het collectieve geheugen van kijkers.
In Australië en Nieuw-Zeeland kende het nummer eveneens succes. In Australië bereikte ‘Zoom’ de tiende plaats en noteerde 24 weken in de hitlijsten, een indrukwekkende prestatie die getuigde van de duurzame aantrekkingskracht van het nummer. In Nieuw-Zeeland klom het naar de vierde positie, waar het een week bleef staan en in totaal 14 weken genoteerd stond.
Het contrast met het thuisland bleef pijnlijk duidelijk. Hoewel ‘Zoom’ daar wel enige radio-airplay kreeg, haalde het slechts plaats 89 in de R&B-charts en kon het niet doorbreken naar de algemene hitlijsten. Deze discrepantie was symptomatisch voor de positie van veel funkartiesten in het begin van de jaren tachtig. De Amerikaanse markt was verdeeld en onvoorspelbaar, terwijl Europese luisteraars vaak openstonden voor een breder spectrum aan zwarte muziek.
Regine Velasquez
De Filipijnse zangeres Regine Velasquez nam een cover van ‘Zoom’ op voor haar in 1996 uitgebrachte album ‘Retro’. Velasquez, die bekendstaat als ‘Asia’s Songbird’, was een van de meest succesvolle artiesten in Zuidoost-Azië, met meer dan zeven miljoen verkochte albums in de Filipijnen en anderhalf miljoen in de rest van Azië.
Het album ‘Retro’ was een collectie van nieuwe arrangementen van liedjes uit de jaren zeventig en tachtig. Naast ‘Zoom’ bevatte het covers van nummers als ‘I Can’t Help It’ van Andy Gibb, ‘Through the Eyes of Love’ van Melissa Manchester en ‘I Want to Know What Love Is’ van Foreigner. De keuze voor ‘Zoom’ onderstreepte de internationale reikwijdte van het origineel en bewees dat het nummer ook ver buiten de westerse markten een blijvende impact had.
Velasquez’ versie behield de essentie van het origineel, maar voegde haar kenmerkende vocale kracht toe. Waar Fat Larry’s Band een collectieve energie uitstraalde, plaatste Velasquez’ interpretatie de spotlight op individuele vocale virtuositeit. Het resultaat was een versie die respectvol was naar het origineel, maar toch een eigen identiteit had.
Een andere opmerkelijke cover kwam uit een totaal andere hoek. De Britse alternatieve rockband The Boo Radleys nam het nummer op tijdens de opnamesessies voor hun album ‘Giant Steps’ in 1993. De Boo Radleys stonden bekend om hun eclectische benadering van shoegaze en psychedelica, en hun versie van ‘Zoom’ verscheen als B-kant op de single ‘Barney (…And Me)’.
Deze cover was minder toegankelijk dan het origineel. The Boo Radleys transformeerden het funknummer in een laagje van gitaarfeedback en gelaagde geluiden, een typische behandeling voor een band die experimenteren boven commerciële overwegingen plaatste. Het was een curious choice voor een cover, maar het toonde wel aan hoe veelzijdig het basismateriaal was en hoe het zich leende voor verschillende interpretaties.
Breakin’ Out
‘Zoom’ was niet het enige hoogtepunt van het album ‘Breakin’ Out’. Het album, geproduceerd door Larry James en Nick Martinelli voor James Gang Productions en Watchout Productions, werd opgenomen in de Alpha International Recording Studios in Philadelphia. Het vertegenwoordigde een bewuste poging van de band om een toegankelijker geluid te creëren dat zou kunnen doorbreken bij een breder publiek.
Het openingsnummer ‘Act Like You Know’ werd de eerste single van het album en scoorde redelijk in de Verenigde Staten, waar het plaats 67 bereikte in de R&B-charts en plaats 24 in de dancecharts. Het nummer zou later een tweede leven krijgen als onderdeel van de soundtrack van het videospel ‘Grand Theft Auto: Vice City’, waardoor een nieuwe generatie kennismaakte met de muziek van Fat Larry’s Band.
Andere tracks op het album, zoals ‘Traffic Stopper’, ‘House Party’ en ‘Be My Lady’, boden variatie binnen het funk- en boogie-genre. ‘Golden Moments’ vertraagde het tempo en bood een soulvolle ballad die de vocale capaciteiten van de band liet horen. ‘Breakin’ Out’, de titelsong, was een uitgebreid instrumentaal nummer dat de muzikale vaardigheden van de bandleden demonstreerde.
Het album bereikte plaats 58 in de Britse albumcharts, een respectabele prestatie die bewees dat de band in het Verenigd Koninkrijk meer voet aan de grond had dan in eigen land. In de Verenigde Staten bleef commercieel succes echter beperkt, een patroon dat zich door de hele carrière van de band zou voortzetten.
De productie van ‘Breakin’ Out’ weerspiegelde de tijdgeest van het begin van de jaren tachtig. Er was ruimte voor synthesizers, maar de nadruk bleef liggen op live instrumentatie. De strijkersarrangementen van Don Renaldo’s Strings and Horns voegden een weelderige laag toe die herinnerde aan de klassieke Philly soul-sound, terwijl de keyboards en synthesizers van Bryan Hudson een moderne touch gaven.
Een tragisch einde
Het succes van ‘Zoom’ en ‘Breakin’ Out’ leidde tot vervolgalbums, maar de magie kon niet volledig worden herhaald. In 1983 verscheen het album ‘Straight From The Heart’ op het Society Hill Records label, gedistribueerd door EMG. Het bevatte de single ‘Straight From The Heart’ die plaats 88 bereikte in de Britse hitlijsten, maar de impact was minder dan bij eerdere releases.
De band bleef touren en optreden, maar worstelde met de veranderende muziekmarkt. De mid-eighties brachten een nieuwe golf van elektronische muziek, en traditionele funkbands vonden het steeds moeilijker om relevant te blijven. Toch behield Fat Larry’s Band een loyale aanhang, vooral in Europa, waar hun concerten goed bezocht bleven.
Het tragische einde kwam op 5 december 1987, toen Larry James op 38-jarige leeftijd plotseling overleed aan een hartaanval. Zijn overlijden betekende het einde van de band. Zonder de grondlegger en drijvende kracht achter de groep was het ondenkbaar om door te gaan. Freddie Campbell, een van de zangers, overleed later in 2013, waarmee opnieuw een belangrijk lid van de originele bezetting verdween.
Voor wie teruggaat naar 1982, naar die specifieke mix van funk, soul en boogie die de dansvloeren beheerste voordat hiphop en house de wereld zouden veroveren, blijft ‘Zoom’ echter een geweldige parel. Fat Larry’s Band maakte muziek die functioneerde op de dansvloer, maar ook een emotionele lading had. In ‘Zoom’ komt dat samen in iets wat groter is dan de som der delen: een nummer dat je laat bewegen en tegelijkertijd een glimlach op je gezicht tovert. Dat is geen geringe prestatie, en het verklaart waarom het lied, ondanks alle beperkingen van zijn tijd en context, een blijvende parel van de popmuziek is gebleven.