Afgelopen zondag, 8 september, speelde de Belgische legende dEUS als eerste band in de nieuwe Muziekgieterij in Maastricht. Nieuw omdat de voormalige timmerfabriek is verbouwd en uitgebreid, zodat er nu zowel een intieme zaal voor 350 en een grote zaal voor 1100 muziekfans is.
Eigenlijk zou een andere Belgische grootheid, Triggerfinger, de nieuwe accommodatie in het hippe Sphinxkwartier komen openen. De datum stond ook al vast, 20 september. Alle kaartjes waren al verkocht en de band rond zanger Ruben Block zou hoogstwaarschijnlijk ook met een stevige act gaan komen, officieel de openingsact. Klinkt goed, mooi gepland, maar de praktijk is net even anders.
Dat heeft alles te maken het het succes van ‘The ideal crash’-tour van hun landgenoten dEUS. Het album dat precies twintig jaar geleden werd uitgebracht betekende de grote doorbraak voor de Antwerpse band rond zanger Tom Barman. Na een overrompelend debuut met het album ‘Worst case scenario’ (1994) volgde het vaak onbegrepen ‘In a bar under the sea’. De band leek uit elkaar te vallen, maar met de opvolger ‘The ideal crash’ sloeg de eigenzinnige band keihard terug. ‘The ideal crash’ werd een succes in België, in Nederland, in heel Europa, en bijna in de VS.
Geen wonder dat Barman dit album inzette als thema voor een nieuwe tournee, twintig jaar na dato. Het succes was echter niet alleen in 1999 onverwacht, de tour van 2019 was dat minstens zo. Wat begon met een eenmalig optreden in de AB in Brussel groeide uiteindelijk uit tot acht (!) uitverkochte shows in deze Belgische muziektempel. Elders was het succes ook zo immens, en de ‘goesting’ van de band zo groot, dat vele extra optredens werden ingelast; vaak in de al vaststaande programmering van de clubs en zalen. Zo ook bij de muziekgieterij, de ‘Máástrichtse AB’ met zoveel aandacht voor de Belgische muziek. Er was gelukkig nog een plekje vrij voor dEUS, maar dan wel vóór de officiële opening…
Maar wie maalt nog over deze kafkaëske verwarring rond de opening na zo een overdonderend optreden? Twintig jaar na dato klonken zowel de nummers als de band nog net zo fris en energiek als toen. Dat is knap, zeker in de wetenschap dat naast zanger Tom Barman alleen nog toetsenist/violist Klaas Janzoons op het originele album heeft meegespeeld.
Het integraal spelen van een oud album, tegenwoordig heel hip bij menige band, heeft natuurlijk een nadeel: je kent de setlist en vraagt je alleen nog af wat de toegiften zullen zijn. Op deze avond deed dit echter niet ter zake. De nummers waren fris opgepoetst, de belichting en het geluid in de nieuwe zaal bleken uitstekend en de dansers waren goed op dreef. Dansers? Bij dEUS? Bij menig fan zullen de wenkbrauwen zijn gaan fronsen bij het opkomen van acht dansers, meteen al in de opener ‘Put the freaks up front’.
Maar die wenkbrauwen werden snel ingeruild voor een glimlach en pretoogjes om te zien dat de acts van dEUS en van de dansers zo mooi versmolten in bewegingen en emoties dat het één grote nieuwe show werd die ver uitsteeg boven het toch al niet geringe niveau van het oorspronkelijke album. Tom Barman, in het zwart, met Schotse kilt, hoog opgetrokken sportsokken en bergschoenen, stak mooi af tussen de jonge dansers die zowel staccato als vloeiend prima uit de voeten konden op de nieuwe vloer van de Muziekgieterij. Het publiek, gemêleerd van twintigers tot vijftigers, was snel gewonnen en gaf zich over, soms uitbundig, soms introvert genietend.
Door de setlist gelijk te houden aan het album bleek nog maar eens hoe sterk de opbouw van ‘The ideal crash’ is; Een soort lange rit in een rollercoaster, soms in hoog tempo, opgejaagd, dan weer ogenschijnlijk berustend of toch weer vertwijfelend. Tom Barman’s stem is in de jaren wat rauwer geworden, de hogere regionen waren net even te hoog, maar hij vloog nooit uit de bocht. ‘Sister Dew’ werd prima vertolkt, evenals ‘One advice space’ en ‘Magic hour’, met de fameuze basrif van Alan Gevaert, vlekkeloos ingevuld door de nieuwe gitarist Bruno de Groote. Bruno heeft lang niet de uitstraling van zijn charismatische voorganger Mauro Pawlowski, maar zijn spel was gedegen en hij bracht soms een opvallend eigen versie van het origineel.
Deze nog relatief rustige nummers leken een soort natuurlijke opmaak voor de storm. Deze brak figuurlijk uit bij de het middenstuk van de set, de kern, het hoofdgerecht. De titelsong verpletterde meteen; er was nauwelijks nog tijd om op adem te komen. De trein denderde door om met ‘Instant street’ het hoogtepunt van de avond te spelen; Altijd al een geweldige song geweest, nu opgetild naar hemels niveau met een lang uitgesponnen, vet spannende versie en een sterke dansact. Ademloos…
De lucht kwam weer enigszins terug tot de afsluiter van het album ‘Dream sequence #1’. Eerst melancholiek en gevoelig om toch weer scherp en venijnig te eindigen. dEUS in een notendop. En zij zelf wisten allang dat het goed was, op deze avond in Maastricht: de prachtige nieuwe zaal (Muziekgieterij: proficiat!), het uitzinnige publiek, de totale performance; vakkundig verbeeld door frontman Tom Barman die als een jonge hond met ADHD dartel rond sprong en zelf ook met volle teugen genoot.
Tijd voor de toetjes om het publiek te bedanken en om zelf nog even te mogen doorfeesten. Te beginnen met het opdienen van een licht claustrofobische ‘Quatre mains’, gevolgd door het springerige ‘Fell off the Floor man’ en een heel intense uitvoering van ‘Houtellounge’, het enige nummer van hun inmiddels 25 jaar oude debuutalbum.
Alles, alles kwam tenslotte nog één keer terug … in een demonische ‘Roses’. Thank you for the roses, dEUS!
En nu afwachten wat de volgende zet van Tom Barman en zijn mannen zal worden. ‘The ideal crash’ tour was een schot in de roos en bewees dat dEUS nog meer dan voldoende potentieel heeft voor pakweg de volgende 20 jaar. Maar dan moet de band wel met iets nieuws komen. Ze kunnen het, laten we hopen dat ze het ook gaan doen.
