Twee jaar geleden blies Dhafer Youssef de wereld omver met ‘Street of Minarets’, een album waarop jazziconen als Herbie Hancock en Marcus Miller de Tunesische oed-virtuoos vergezelden in een duizelingwekkende rit door fusion-land. Het was groots, bombastisch, en schreeuwde om aandacht. Met ‘Shiraz’, zijn debuut op het prestigieuze Duitse label ACT Music, slaat Youssef een radicaal andere weg in. Waar zijn voorganger naar buiten explodeerde, keert dit album naar binnen. Het resultaat is een intiem meesterwerk dat niet uitblinkt in originaliteit of verrassingen, maar des te meer in warmte, liefde en muzikale oprechtheid.
Het album draagt de naam van zijn vrouw, de Tunesische filmmaker Shiraz Fradi, aan wie het expliciet is opgedragen. Het vertelt het verhaal van hun relatie, de tederheid, de turbulentie, en de transformatie die zij samen doormaakten toen Fradi werd gediagnosticeerd met kanker. Die persoonlijke lading sijpelt door in elke noot. Dit is geen muziek die indruk wil maken; dit is muziek die wil raken.
De kameleonachtige flexibiliteit van Youssef toont zich hier in volle glorie. Waar ‘Street of Minarets’ zijn virtuositeit en zijn vermogen om met de groten der aarde te spelen etaleerde, onthult Shiraz een andere kant: de muezzin-wortels die diep in zijn DNA zitten. Geboren in het Tunesische kustplaatsje Teboulba als kleinzoon van een muezzin, groeide Youssef op met de soefi-traditie van islamitische zang. Op dit album komen die wortels nadrukkelijker naar voren dan ooit tevoren. Zijn stem, die karakteristieke falsetto die lijkt te zweven tussen het aardse en het hemelse, krijgt hier alle ruimte om te ademen. Het album heeft een onmiskenbare ECM-feel , open, ruimtelijk, contemplatief. De productie, waaraan gitarist Nguyên Lê als mixer meewerkte, laat stilte toe als volwaardig muzikaal element. Dat is een gedurfde keuze in een tijdperk waarin veel muzikanten elke seconde vullen uit angst voor leegte. Youssef en zijn band vertrouwen op de kracht van wat níét gespeeld wordt.
Die band verdient bijzondere aandacht. Weg zijn de supersterren; in hun plaats staat een jonge, multinationale formatie die hongerig en alert klinkt. De Spaanse pianist Daniel García Diego, een ACT-labelgenoot die naam maakte met zijn fusie van jazz en flamenco, blijkt een ideale sparringpartner. De samenklank tussen zijn piano en Youssefs oed is ronduit betoverend ,twee instrumenten uit verschillende werelden die elkaar vinden in een gedeelde taal van melodie en emotie. In composities als ‘The Epistle of Love (Pt. 1)’ hoor je de Spaans-Moorse traditie doorklinken, een herinnering aan de eeuwen waarin de culturen van Noord-Afrika en het Iberisch schiereiland met elkaar vervlochten waren. García Diego brengt die geschiedenis mee in zijn spel, en het resoneert prachtig met Youssefs Arabische modaliteiten.
De Oostenrijkse trompettist Mario Rom, bekend van zijn eigen trio Interzone, voegt een Europese jazz-sensibiliteit toe zonder de delicate sfeer te verstoren. Zijn spel is ingetogen waar nodig, expressief waar het kan. Bassist Swaéli Mbappé en drummer Tao Ehrlich vormen een ritmesectie die dient zonder te domineren. En dan is daar Nguyên Lê, de Frans-Vietnamese gitarist die al sinds 2006 met Youssef samenwerkt. Hun muzikale dialoog, terug te horen op vier tracks, heeft iets telepathisch ,twee musici die elkaars zinnen afmaken zonder woorden. De suite-achtige structuur van het album , met drieledige en tweeledige composities als ‘The Epistle of Love’ en ‘Eyeblink and Eternity’ , geeft het geheel een haast klassieke architectuur. Dit is geen verzameling losse nummers maar een doorgecomponeerde reis. De rijkdom zit in de details: een onverwachte harmonische wending hier, een moment van volledige stilte daar, een melodie die terugkeert in nieuwe gedaante.
Bijzonder aangrijpend is ‘Zakir Bhai Eternal Longing’, een tweedelig eerbetoon aan tabla-legende Zakir Hussain, met wie Youssef in 2018 het album ‘Sounds of Mirrors’ opnam. Hussain overleed in december 2024, kort na de opnames van Shiraz. Het maakt deze compositie tot meer dan een muzikaal statement ,het is een afscheid van een zielsverwant. In een tijdperk waarin authenticiteit en gevoel in muziek zeldzame waren zijn geworden, levert Youssef een gevoelsplaat af zoals we die nog maar zelden horen. ‘Shiraz ‘is teer en delicaat, in alle opzichten een tegenhanger van de bombast van ‘Street of Minarets’. Het bewijst nogmaals de veelzijdigheid van deze geboren musicus en componist. Zoals hij zelf ooit tegen Maxazine zei in een interview: “Zingen is voor mij als naakt voor mijn publiek staan.” Op ‘Shiraz’ staat hij naakter dan ooit. Net als bij ‘Street of Minarets’ koester ik de stille hoop dat de tijd dit album zal laten uitgroeien tot een perfecte tien. Voorlopig is het een ruime negen, een score die de zeldzame combinatie van technische beheersing en emotionele diepgang weerspiegelt die Youssef hier bereikt. (9/10) (ACT Music)