Na een bittere breuk met frontman Huey Morgan duikt de New Yorkse band op met hun eerste album sinds 2010, en ze houden geen blad voor de mond. Het is donderdagmiddag als Brian ‘Fast’ Leiser, Frank Benbini en Naim Cortazzi via Zoom inbellen vanuit hun respectievelijke thuisstudio’s. “Man, dat is waar ik nu ben”, grinnikt Leiser terwijl hij zijn achtergrond aanpast. “Een paar uur geleden zat ik nog in Tony Montana’s mansion, nu ben ik in spaceship Discovery.” Het is precies die ontspannen, ietwat absurdistische humor die Fun Lovin’ Criminals al bijna drie decennia kenmerkt,en die zelfs na alle turbulentie rondom de band intact is gebleven. Die turbulentie? Daar komen we zo op terug. Want na vijftien jaar stilte staat de band op het punt om op 29 augustus hun nieuwe album ‘A Matter of Time’uit te brengen, hun eerste studioplaat met nieuw materiaal sinds ‘Classic Fantastic’ uit 2010, en hun eerste zonder de iconische frontman Huey Morgan.
Een pijnlijke bevrijding
“2021, het jaar dat hij de band verliet, was eerlijk gezegd de beste zegen ooit. Hij dacht gewoon dat dat het einde van de band betekende, wat laat zien hoe weinig hij van de muziekindustrie begrijpt”, aldus Brian ‘Fast’ Leiser
Het is een vernietigende uitspraak over iemand die 28 jaar lang het gezicht van de band was. Drummer Frank Benbini, die naast zijn werk met de Criminals ook speelt in een van de herformaties van UB40, is al even genadeloos: “Als je terugkijkt op alles wat Huey met de band te maken had, dan was letterlijk alles door hem verpest. En hij weet dat ook.”
De breuk kwam niet uit het niets. Morgan wilde in zijn laatste jaren steeds minder van het oude repertoire spelen en annuleerde in oktober 2021 zelfs een complete UK-tour om op vakantie te gaan. “Voor hem ging het om andere zaken dan respect voor de fans en de creativiteit van de muziek”, stelt Leiser. “Hij wilde gewoon geld.” Hoe slecht het was geworden met Morgan wordt het duidelijkst bij het album ‘Another Mimosa’ uit 2019. “Frank en ik gingen in 2018 de studio in om een nieuwe plaat te schrijven. Dat dachten we tenminste allemaal. Maar toen we daar waren wilde Huey een coveralbum maken, wat uiteindelijk Another Mimosa werd”, vertelt Leiser bitter.
“‘Another Mimosa’ is shit. Ik haat die fucking plaat. En het is het enige album dat we ooit hebben gemaakt dat ik gewoon negeer dat het bestaat, omdat het geen goede tijd was voor ons was.”, bekent Brian ‘Fast’ Leiser uiteindelijk.
De wedergeboorte
Wat volgde was geen gemakkelijke periode. De overgebleven leden moesten niet alleen een nieuwe gitarist vinden, dat werd Naim Cortazzi, voorheen van Happy Mondays, maar ook hun hele identiteit herdefiniëren. Leiser evolueerde van zijn rol als bassist naar die van multi-instrumentalist en zanger, een transformatie die de hele filosofie van de band veranderde.
“Ik zeg de laatste tijd graag: dit is een band die geen frontman heeft. En toen het begon, had het ook niet per se een frontman. Het ging om die drie gasten die gangsters waren uit New York, bla bla bla, wat de pers ook zou zeggen. Toen begon het te veranderen in Huey en de anderen.”, aldus Brian ‘Fast’ Leiser.
“We wilden dit nieuwe album niet zomaar een voortzetting laten zijn van wat we op de laatste twee EP’s deden”, legt Leiser uit over ‘A Matter of Time’. “We wilden meer rocken. Als je kijkt naar nummers als ‘What It Is’ of het refrein van ‘Out of Darkness Comes the Light’, dat is gewoon waanzinnig.” Het geluid van de band is inderdaad geëvolueerd op het nieuwe album. Waar Morgan bekend stond om zijn impulsieve, soms destructieve studio-aanpak (hij gooide weleens een gitaar door de studio), werkt Cortazzi veel gestructureerder.
“Er zijn heel veel verschillende soorten gitaren gebruikt. Ik speel akoestische gitaar in alternatieve Nashville-stemming. Op ‘What It Is’ speel ik op een originele Flying V, dan heb je een Burns-gitaar, net zoals Hank Marvin van The Shadows bespeelde, en uiteraard mijn eigen Les Paul, Stratocaster en Telecaster. Zoveel gitaar heeft er nog nooit op een FLC-plaat gestaan.”, lacht Naim Cortazzi.
Terug naar de kern
Het was Grammy-winnende engineer Tim Latham die hen terugbracht naar hun rauwe kern. “Tim zei: wat jullie band cool maakt is dat het ruig rondom de kantjes is. Hij is eigenlijk al tijden het vierde bandlid”, stelt Leiser. Dit staat in schril contrast met eerdere ervaringen. “We werkten met verschillende producers rond het ‘Loco’ tijdperk”, herinnert Leiser zich. “Het label dacht: hoe kunnen we de Criminals naar het volgende niveau tillen? Ze zetten ons in de studio met een producer ,die ik niet ga noemen ,maar man, hij was waardeloos. Hij nam mijn slordig, maar in stijl gespeelde Rhodes partij, en liet iemand anders een gepolijste versie inspelen.”
De dchaduw van het verleden
Natuurlijk blijft de kwestie-Morgan boven de muziek hangen. De voormalige frontman is begonnen met zijn eigen ‘Huey Morgan: The Fun Lovin’ Criminal’-Tour, wat tot vergelijkingen leidt met de UB40-splitsing, een situatie die Benbini uit eigen ervaring kent door zijn werk met een van de UB40-formaties. “Het hindert ons niet”, beweert Leiser. “Als mensen steeds dezelfde tien nummers van de eerste twee albums willen horen die we twintig jaar lang speelden, en hem die willen horen zingen, prima. Maar wij veranderen onze setlists elke avond.” Benbini is filosofischer geworden over de hele situatie: “Naarmate ik ouder word, probeer ik vooruit te kijken. Het geeft me minder angst om vooruit te kijken dan achterom. En als je terugkijkt op alles wat Huey met de band deed, dan was letterlijk alles door hem verpest. En hij weet dat. Dus dat is genoeg voor mij. Het is genoeg voor me dat hij weet wat voor een lul hij tegen Fast en mij was. Dus ik kan dat deel achter me laten en nu ga ik vooruit. We maken nieuwe muziek.
Vooruitblik
Met tientallen internationale shows gepland door 2026 en een nieuwe single ‘Full Stop’ die volgens Benbini “een grotere en luidere reactie krijgt dan alle andere nummers in de set”, lijkt de toekomst rooskleurig. De band speelt in oktober ook in Nederland; Haarlem en het ‘Come as You Are’ festival in Eindhoven staan op het programma, en in november speelt de band in Groningen. “Het grappige is hoeveel mensen nog steeds denken dat de band niet meer bestaat”, lacht Leiser. “Elke keer als we iets nieuws posten, ontdekken mensen wat we doen. Dat is eigenlijk wel cool.”
‘A Matter of Time’ verschijnt op 29 augustus via het eigen label Kilohertz Limited. Het belooft een statement te worden over overleven, vernieuwing en de kracht van vriendschap, zelfs na de meest bittere breuken.