Na ‘Jazz Can Heal America’s Soul’ en ‘The Karma of Trust’ sluit Messiah’el Bey zijn ambitieuze trilogie af met ‘Azteca Charm’, een album dat vrouwenemancipatie en culturele trots samenbrengt in dertien indrukwekkende nummers. De in Brooklyn gevestigde muzikant introduceert twee nieuwe stemmen: Gangsta Womb en Spanish Fly, vrouwelijke vocalisten die het karakter van het album diepgaand vormgeven en het naar een hoger niveau tillen. Het resultaat voelt tegelijk persoonlijk en politiek, intiem maar krachtig, en markeert een hoogtepunt in Beys carrière.
Het album opent met ‘Act 1: Introduction’, een gesproken intermezzo dat meteen duidelijk maakt dat dit geen willekeurige verzameling nummers is. Beys achtergrond als spoken word-artiest komt hier volledig tot zijn recht. Hij behandelt ‘Azteca Charm’ als een theatraal werk in drie aktes, waarbij elke akte een nieuwe laag toevoegt aan het verhaal over bevrijding en verzet. Deze opbouw geeft het album samenhang en richting en maakt het tot een complete luisterervaring die de luisteraar van begin tot eind meeneemt.
Het titelnummer zet meteen de toon. Spanish Fly betreedt het podium met een stem die Puerto Ricaanse warmte uitstraalt, precies zoals de titel belooft. Haar samenspel met Gangsta Womb werkt verrassend goed en voelt alsof deze stemmen altijd samen hadden moeten klinken. Gangsta Womb blijkt een veelzijdige vocaliste die moeiteloos schakelt tussen kwetsbare momenten en krachtige statements. Bey weet deze talenten perfect naar voren te brengen, wat het album extra bijzonder maakt.
De vier volgende nummers vormen het emotionele hart van het eerste deel. ‘Loving You’ begint romantisch, maar het album blijft daar niet bij. ‘I’m not your bitch’ schakelt brutaal over naar een directe boodschap over autonomie. Gangsta Womb klinkt hier rauw en ongepolijst, ondersteund door een productie die bewust eenvoudig is, maar juist daardoor zo krachtig overkomt. Het contrast met ‘Kissing Blues’ is groot: hier komen Beys jazzwortels volledig tot hun recht. De sfeer doet denken aan zijn werk op ‘The Nuyorican Jazz Experience’, maar klinkt hier rijker, voller en volwassener. ‘Sunny Days’ biedt een moment van rust voordat de overgang naar ‘By any means necessary’ plaatsvindt via een reeks samples. Dit roept vragen op, want de stemmen van Gangsta Womb en Spanish Fly, gecombineerd met Beys organische instrumentatie, tillen het album al tot zulke hoogten dat de samples soms overbodig aanvoelen. Het is een van de weinige momenten waarop de productie het natuurlijke verloop van het album even onderbreekt. ‘By any means necessary’ sluit het eerste deel overtuigend af met een duidelijke verwijzing naar Malcolm X.
‘Act II: Cointelpro’ verwijst naar het FBI-programma dat zwarte activisten infiltreerde en saboteerde. Die historische context kleurt ‘Extra Extra’, een urgent nummer waarin de persoonlijke verhalen uit het eerste deel worden geplaatst binnen een bredere sociale strijd. Beys productie wordt hier intenser, met percussie die spanning opbouwt, vasthoudt én de aandacht van de luisteraar blijft vasthouden.
Het hoogtepunt van het album is zonder twijfel ‘Ode to Lolita Lebrón’, een nummer dat op zichzelf al een reden is om het album te kopen. Spanish Fly levert hier haar beste prestatie en brengt een eerbetoon aan de Puerto Ricaanse activiste die in 1954 het Capitool aanviel, uit protest tegen de Amerikaanse bezetting. Het is een moedige keuze om zo’n controversieel figuur centraal te zetten, maar Beys aanpak is respectvol en niet verafgodend. Spanish Fly vindt de perfecte balans tussen eerbied en emotie, ondersteund door subtiele Afro-Caribische ritmes en strijkers die het nummer een cinematische grandeur geven. Dit is Bey op zijn best: een muzikant die culturele geschiedenis weet te vertalen naar muziek zonder clichés. Een meesterwerk binnen een sterk album.
‘Act III: The Conclusion’ leidt naar de finale met een verrassende wending. ‘God only knows’ is de eerste cover in Beys repertoire en wat een geslaagde keuze. Hij transformeert het nummer van de Beach Boys tot iets volledig nieuws: ingetogen en melancholisch, passend binnen zijn jazz- en soulstijl. Het voelt bewust om na al dat verzet even stil te staan bij universele gevoelens, en dat werkt perfect.
‘Sister – Demo Version’ sluit het album af. De opname voelt spontaan en eerlijk, een intiem slot dat de filosofie van organische muziekproductie van het hele album benadrukt. Gangsta Womb klinkt hier puur en natuurlijk, wat het nummer emotioneel sterk maakt. Het is geen compromis, maar een bewuste artistieke keuze waarin concept boven conventie staat.
Qua productie kiest Bey voor een warmere aanpak dan op ‘The Karma of Trust’, dat flirtte met psychedelica en gasten van Wu-Tang Clan. Hier staat alles in dienst van de vrouwelijke stemmen, en dat betaalt zich keer op keer terug. Bey laat de muziek ademen, treedt terug wanneer nodig en weet precies wanneer hij moet opvallen. Opvallend is de verschuiving naar Latin jazz: Afro-Caribische ritmes en clave-patronen spelen een grotere rol en geven ‘Azteca Charm’ een unieke karakter. De instrumentatie is grotendeels live, met toetsen, strijkers en percussie die samen een rijk klanktapijt weven, dat doet denken aan Tito Puente en Eddie Palmieri, maar met een moderne twist die typisch Bey is. De productie klinkt warm en organisch, precies wat het album nodig heeft.
Het contrast tussen Spanish Fly en Gangsta Womb blijft fascinerend. Spanish Fly heeft een klassieke, getrainde aanpak, terwijl Gangsta Womb directer en rauwer klinkt. Die verschillen geven het album variatie zonder de samenhang te verliezen en creëren een dynamiek die het album constant boeiend houdt.
Het thema vrouwenemancipatie had zwaar of moraliserend kunnen worden, maar Bey vermijdt die valkuil volledig. De boodschap komt uit de verhalen en emoties van de vocalisten zelf en voelt daardoor authentiek en krachtig. Het overtuigt omdat het oprecht is, niet omdat het wordt gepredikt. Zelfs ‘I’m not your bitch’, met een directe titel, voelt eerlijk in plaats van grof, een noodzakelijke uitbarsting binnen de context van het album.
Als afsluiting van een trilogie brengt ‘Azteca Charm’ focus en helderheid en overtreft het zijn voorgangers. Waar ‘Jazz Can Heal America’s Soul’ de basis legde en ‘The Karma of Trust’ experimenteerde, vindt Bey hier de perfecte balans tussen toegankelijkheid en artistieke integriteit, tussen persoonlijk en politiek, tussen experiment en traditie. De aktes zijn geen overbodige tussenstukken, maar essentiële schakels die het album conceptueel diep en samenhangend maken. Zonder deze intermezzo’s zou ‘Azteca Charm’ fragmenteren in losse nummers. Nu vormt het een overtuigend geheel waarin elk onderdeel precies zijn plek heeft.
‘Azteca Charm’ bevestigt dat Messiah’el Bey een van de meest interessante en relevante stemmen in hedendaagse jazz en soul is. Hij laat zich niet beperken door verwachtingen of genres en maakt muziek die zowel intellectueel als emotioneel aanspreekt. Dit is geen casual luisterervaring, maar een album dat aandacht verdient en die aandacht vele malen beloont. Na meerdere luisterbeurten blijven nieuwe lagen zich ontvouwen, een teken van een werk dat is gemaakt om te blijven. Met ‘Azteca Charm’ heeft Bey niet alleen zijn trilogie succesvol afgerond, maar ook zijn meesterwerk geleverd. Het is zonder twijfel het beste album van zijn carrière en tegelijkertijd het hoogtepunt van de jazz- en soulscene in 2025. Een album dat het jaar zal definiëren. (9/10) (Eigen productie)