Ergens in een voormalige bakkerij in Düsseldorf, in de zomer van 1994, ontstond iets opmerkelijks. Vier jonge kunstacademiestudenten, Thomas Klein, Andreas Reihse, Stefan Schneider en Detlef Weinrich, drukten op ‘record’ van een bescheiden 4-trackcassetterecorder en legden vast wat later de basis zou worden van een van Duitslands meest consequente experimentele bands. Die opnames, dertig jaar in de vergetelheid, zijn nu eindelijk op waardige wijze gebundeld op ‘Early Recordings 1994-95’. Voor verzamelaars die jarenlang tevergeefs Discogs afstruinden naar de originele RIVA-cassette is dit alsof de grot van Ali Baba eindelijk is opengegaan.
Het is verleidelijk om Kreidler af te doen als zoveelste epigonen van de grote Düsseldorfer traditie, Kraftwerk, NEU! en DAF, maar dat doet deze band ernstig tekort. Waar Kraftwerk de toekomst presenteerde als een gepolijste, geautomatiseerde utopie, zoekt Kreidler juist de wrijving tussen mens en machine. “We zijn een band die elektronische elementen integreert in een levend, ademend geheel”, vertelde bassist Alex Paulick recent in een interview voor Maxazine. ‘Niet andersom.’ Die filosofie, die menselijke factor in een digitaal tijdperk, blijkt al vanaf de eerste noten van dit archiefalbum de kern van Kreidlers identiteit te zijn.
‘Early Recordings 1994-95’ is geen ordinaire compilatie. Het bundelt de originele RIVA-cassette uit 1994 met het naamloze Finlayson-minialbum uit 1995, beide destijds uitgebracht in minuscule oplages en al decennia onvindbaar. Wat opvalt, is hoe compleet het geluid al was. Opener ‘Beginn / Drücken’ vestigt meteen die typische Kreidler-groove: niet de strakke motoriek van NEU!, maar iets organischer, grilliger. Dit is geen muziek die de perfectie van de machine nastreeft, maar juist de imperfectie van het menselijke viert.
De Duitse scene van begin jaren negentig was een vreemde tussentijd. De Muur was gevallen, de old guard van het krautrock gold als museummateriaal en Düsseldorfs Altstadt, dat gure studentendistrict rond de kunstacademie, broedde op iets nieuws. Terwijl in Amerika postrockbands als Tortoise de instrumentale popmuziek heruitvonden met jazzinvloeden, zochten Kreidler hun heil in een andere richting: dub-echo’s, spoken word en een weigering om zich te conformeren aan wat een ‘experimentele elektronische band’ zou moeten zijn. Het resultaat klinkt dertig jaar later nog steeds bevrijdend ongecategoriseerd.
Neem ‘Tierfilm’, eindelijk te beluisteren na drie decennia in obscuriteit, met zijn wiebelende dubritme dat lijkt te drijven op een zee van tape-hiss. Of ‘Charles Wilp fotografiert Muhammed Ali’, een vrolijke, bijna dansbare track die de ernst van veel postrock ondermijnt met een flinke dosis humor. Maar het absolute hoogtepunt is ongetwijfeld ‘Angst’. De Fehlfarben-cover, Julia Friedrich spreekt de tekst in over een nerveus, afgehakt ritme, is veel meer dan een eerbetoon aan stadsgenoten. Waar het origineel een ska-achtig postpunknummer was, breken Kreidler het volledig af en bouwen ze het opnieuw op tot een geheel eigen concept. Het is alsof ze de blauwdruk van het Duitse newwaveverleden nemen en die door een geheel andere lens bekijken: trager, dreigender, abstracter. Dit is deconstructie in de meest letterlijke zin, en het resultaat is ronduit briljant.
En dan is er ‘Bikini’, een track die je rechtstreeks in die voormalige bakkerij plaatst. Je staat naast de band in hun oefenruimte. De basdrum kruipt naar voren over de spaanplaatondergrond, dreigt los te trillen en moet met ducttape worden vastgezet. De synths weven zich als sigarettenrook een weg door je hoofd, terwijl de bas heipalen slaat in je hamstrings. Het is ruw, ongepolijst en juist daardoor zo onweerstaanbaar echt. Dit is geen muziek die pretendeert opgenomen te zijn in een dure studio, dit is de oefenruimte, in al zijn glorieuze imperfectie.
Hier schuilt ook het gevaar: is dit album niet vooral interessant als archiefstuk? Een collector’s item voor de hardcoreliefhebbers die al decennia meegaan? Het is een terechte vraag. Tracks als ‘Sportfläche’ zijn meer sfeerimpressies dan voltooide composities. Maar wat dit album transcendeert, is de oprechtheid ervan. In een tijd waarin, zoals Paulick in datzelfde interview waarschuwde, “Wekelijks meer dan 9000 AI-gegenereerde tracks verschijnen op streamingplatforms”, voelt ‘Early Recordings’ aan als een statement. Dit is muziek gemaakt door mensen die samen in een ruimte staan, die fouten maken, wiens drummer slechts tien minuten achter zijn kit kan zitten vanwege rugpijn, wiens auto onderweg naar Hamburg in de prak rijdt.
En juist dát is wat Kreidler tijdloos maakt. Waar Kraftwerk altijd een zekere afstandelijkheid cultiveerde, de mens als machine, is Kreidler fundamenteel menselijk. ‘Die groove die je door ons hele werk hoort, komt voort uit het feit dat we in essentie een band zijn die samen speelt,’ aldus Paulick. Op ‘Early Recordings’ hoor je die waarheid al volledig gevormd: in de manier waarop ‘Boccia’ langzaam uit zijn voegen barst, in de melancholische afsluiter ‘Im Betrieb (IV)’ die klinkt als Miles Davis’ ‘In a Silent Way’, herverbeeld voor een generatie die opgroeide met techno.
Hun label, BuroB, heeft met deze heruitgave een dienst bewezen aan de muziekgeschiedenis, maar vooral aan Kreidler zelf. Deze opnames documenteren niet alleen het begin van een band, maar ook van een filosofie: dat experimentele muziek niet ten koste hoeft te gaan van gevoel, dat elektronica niet betekent dat de menselijke touch verdwijnt. “We blijven muziek maken zolang we voelen dat het ertoe doet”, zei Paulick. Op basis van deze early recordings leidde het al sinds 1994 ergens toe. Dertig jaar later nog steeds. (8/10) (BuroB)