Sommige nummers overstijgen hun tijd en worden symbolen van een heel tijdperk. ‘Oops Upside Your Head’ van The Gap Band is zo’n nummer. Deze funk klassieker uit 1979 veroverde dansvloeren wereldwijd met zijn onweerstaanbare groove, humoristische teksten en die iconische baslijn die je direct herkent. Het is een lied dat feesten transformeerde in massale dans rituelen, waarbij mensen letterlijk op de grond gingen zitten om samen te bewegen. Maar achter deze schijnbaar zorgeloze partykraker schuilt het verhaal van drie broers uit Oklahoma die funk, soul en humor samen brachten tot iets totaal nieuws.
The Gap Band
The Gap Band werd in 1967 opgericht in Tulsa, Oklahoma, door de drie broers Wilson: Charlie, Ronnie en Robert. Hun band kreeg een naam die dieper ging dan alleen een leuke afkorting. GAP stond voor Greenwood, Archer en Pine, drie straten in de historische Greenwood-wijk van Tulsa, ooit bekend als Black Wall Street. Dit gebied werd in 1921 verwoest tijdens het Tulsa Race Massacre. De bandnaam was dus een eerbetoon aan deze geschiedenis.
De broers groeiden op in een muzikale en religieuze omgeving. Hun vader was een dominee, hun moeder was pianist en muziek dirigent. Zoals zoveel soul grootheden leerden de Wilson-broers hun vak in de kerk. Charlie ontwikkelde zich tot de charismatische leadzanger, Ronnie speelde trompet en keyboards, terwijl Robert de bas bespeelde.
De eerste doorbraak kwam toen ze de huisband werden voor Leon Russell. In 1974 speelden ze op zijn album ‘Stop All That Jazz’, maar hun eigen albums uit die periode bleven commercieel onopgemerkt. De wending kwam toen ze werden voorgesteld aan Lonnie Simmons, een producer uit Los Angeles die ook eigenaar was van de populaire nachtclub Total Experience. Simmons tekende hen bij zijn productie compagnie en regelde een deal met Mercury Records. Op hun eerste album met Simmons, getiteld ‘The Gap Band’ uit 1979, vonden ze eindelijk commercieel succes met nummers als ‘Shake’, dat de top tien van de R&B-hitlijsten bereikte.
Oops Upside Your Head
Later in 1979 volgde hun vierde studioalbum ‘The Gap Band II’, en daarop stond een nummer dat alles zou veranderen. ‘I Don’t Believe You Want to Get Up and Dance (Oops!)’ was de officiële titel, hoewel vrijwel iedereen het kende als ‘Oops Upside Your Head’. De single werd uitgebracht in verschillende formaten. In de Verenigde Staten verscheen het als een 12-inch met ‘Party Lights’ op de B-kant, in Nederland was dat ‘The Boys Are Back in Town’.
In het Verenigd Koninkrijk verscheen het eind 1979 eerst als B-kant van ‘The Boys Are Back in Town’ / ‘Steppin’ (Out)’. Toen het nummer zo populair werd op dansvloeren, draaide men de single om en werd ‘Oops Upside Your Head’ in 1980 de A-kant.
Het nummer duurde in zijn volledige 12-inch bijna negen minuten. De song ontwikkelde zich als een langzame, opbouwende groovemachine met een hypnotiserende baslijn. Het herhalende E-G-A-B patroon was simpel maar dodelijk effectief. Bovenop deze fundatie voegde de band lagen synthesizers, strakke drumpartijen en blazerssecties toe.
Charlie Wilson was de ster van het nummer met zijn humoristische monologen. Zijn gesproken intro, waar hij riep dat je luisterde naar radiostation W-GAP, was een directe verwijzing naar ‘P. Funk (Wants to Get Funked Up)’ van Parliament. Dit was geen toeval, want Charlie’s neef was Bootsy Collins, de legendarische bassist van Parliament-Funkadelic. De teksten waren vol speelse verwijzingen naar kinderrijmpjes met een volwassen twist. Jack en Jill gingen de heuvel op voor een beetje plezier, maar stomme Jill vergat haar pil en nu hebben ze een zoon.
Opvallend was het gebruik van de synthesizer op dit nummer. Tot dan toe had de band weinig gebruik gemaakt van synthesizers, maar vanaf ‘Oops Upside Your Head’ ging dat veranderen. Hun volgende grote hits, zoals ‘Humpin’ en ‘Burn Rubber on Me (Why You Wanna Hurt Me)’ van ‘The Gap Band III’ en later ‘You Dropped a Bomb on Me’ van ‘Gap Band IV’, zouden zwaar leunen op synthesizers.
Commercieel gezien bereikte het nummer in de Verenigde Staten de Hot 100 niet, maar piekte op nummer twee van de Bubbling Under Hot 100-lijst. In de R&B- en discolijsten was het een smash hit, met een vierde plaats in de R&B-hitlijst en een zesde positie in de dancelijst. Buiten Amerika was het echter nog groter: in het Verenigd Koninkrijk en Nederland bereikte het de zesde plaats, ook in Ierland en West-Duitsland deed het uitstekend.
Wat ‘Oops Upside Your Head’ echt onderscheidde, was de manier waarop het mensen fysiek betrok. Het werd een dansvloer phenomeen waarbij mensen in rijen op de grond gingen zitten en synchroon heen en weer bewogen, alsof ze samen in een boot roeiden. Deze choreografie maakte het nummer tot meer dan alleen muziek, het werd een interactieve ervaring die decennia later nog steeds wordt uitgevoerd.
Snap!
De invloed van ‘Oops Upside Your Head’ reikte ver buiten de oorspronkelijke release. In 1990 nam de Duitse eurodancegroep Snap! het nummer en transformeerde het volledig voor een nieuw tijdperk. Hun versie, getiteld ‘Ooops Up’, sampelde de iconische baslijn maar voegde daar elektronische beats en rap-elementen aan toe. Het werd een grote hit in veel landen, waaronder een nummer één positie in Griekenland.
Snap! combineerde ‘Oops Upside Your Head’ met samples van ‘Maldòn’ van de Guadeloupaanse zouk-band Zouk Machine. Deze fusie van Amerikaanse funk, Caribische zouk en Duitse techno was typisch voor het begin van de jaren negentig.
In 1996 gebruikte Snoop Dogg de melodie voor zijn track ‘Snoop’s Upside Ya Head’, met Charlie Wilson zelf als vocalist. En in 2015 werden de schrijvers van ‘Oops Upside Your Head’ toegevoegd aan de credits van ‘Uptown Funk’ van Mark Ronson, wat het totaal aantal gecrediteerde schrijvers op elf bracht.
The Gap Band II
‘Oops Upside Your Head’ was het uitgelichte nummer van ‘The Gap Band II’, maar het album had meer te bieden. Het bereikte de derde plaats in de Black Albums-lijst en een 42e positie in de algemene popalbumlijst. Tegen het einde van 1980 was het album goud geworden met meer dan 500.000 verkochte exemplaren.
Het album bevatte nog twee andere singles die charthits werden. ‘Steppin’ (Out)’ bereikte de tiende plaats in de R&B Singles-lijst en zorgde voor de eerste echte doorbraak van de band. ‘Party Lights’ was de derde single, die de 36e plaats bereikte in de R&B-lijst.
Wat ‘The Gap Band II’ zo belangrijk maakte, was hoe het hen vestigde als leiders in de R&B-markt. Het was hun eerste gouden album en bewees dat ze volledige albums konden maken die mensen wilden kopen.
The Gap Band zou nog groter worden met volgende albums. ‘You Dropped a Bomb on Me’ van ‘Gap Band IV’ uit 1982 toonde de perfecte evolutie van hun geluid. De opening begon met een dramatische synthesizer die klonk als een luchtalarm sirene. Het nummer werd een commercieel succes, met een tweede plaats in de R&B-lijst en een 31e positie in de Hot 100.
De invloed van The Gap Band reikte verder dan alleen hun eigen hits. Charlie Wilson werd een belangrijke inspiratie voor nieuwe generaties. Zijn vocale stijl werd een blauwdruk voor de new jack swing. Artiesten als Aaron Hall, Jodeci, Keith Sweat en R. Kelly citeerden Wilson als een belangrijke invloed.
De band bleef tot in de jaren negentig actief. Hun laatste nummer één R&B-hit was ‘All of My Love’ in 1989. In 2005 werd The Gap Band geëerd als een BMI Icon. Robert Wilson stierf in 2010 op 53-jarige leeftijd, Ronnie Wilson overleed in 2021 op 73-jarige leeftijd. Charlie Wilson blijft actief en ontving in 2024 een ster op de Hollywood Walk of Fame.
De culturele impact van ‘Oops Upside Your Head’ blijft voortleven. De melodie werd in het Verenigd Koninkrijk en Ierland overgenomen als basis voor voetballiederen. In Ierland werd het beroemd als ‘Ooh, Ahh, Paul McGrath’, een eerbetoon aan de Ierse voetballer.
Wat ‘Oops Upside Your Head’ uiteindelijk zo tijdloos maakt, is zijn pure vreugde. In een tijd waarin disco op zijn retour was, creëerde The Gap Band iets dat simpelweg onweerstaanbaar was. Die infectieuze baslijn, die speelse teksten, die uitnodigende groove, het waren allemaal elementen die samen iets magisch vormden.
Meer dan vier decennia na de release klinkt ‘Oops Upside Your Head’ nog steeds fris en vitaal. Nieuwe generaties ontdekken het nummer via samples of covers, en de reactie is altijd dezelfde: mensen beginnen te bewegen. Dat is het teken van echte tijdloze muziek, muziek die direct communiceert met iets universeel menselijks: de behoefte om te dansen en het leven te vieren.
The Gap Band uit Tulsa, drie broers die opgroeiden in de kerk en hun weg vochten naar de top van de funkwereld, creëerden met ‘Oops Upside Your Head’ meer dan alleen een hit. Ze creëerden een ervaring die blijft resoneren door de tijd. In die zin is ‘Oops Upside Your Head’ niet alleen een parel van de popmuziek, het is een geschenk dat blijft geven.