Een bekend spreekwoord luidt: “Ere wie ere toekomt”. In het geval van deze concertrecensie valt alle eer te beurt aan de organisatie van het Amsterdam Dance Event, het grootste Dance evenement te wereld. ADE doet het gewoon. Ze programmeerden Youssou N ‘Dour & le Superetoile de Dakar in het Concertgebouw van Amsterdam. ADE geeft hiermee een statement af en erkent de herkomst van alle dance die we tegenwoordig in al haar verschijningsvormen horen. De tribale West-Afrikaanse muziek is, nadat ze, onder dwang werd geëxporteerd naar de Amerikaanse continenten, de fundering geworden onder veel van de westerse commerciële en artistieke muziek. Op het Afrikaanse continent ontwikkelde de muziek zich verder, en integreerde weer invloeden van de Westerse muziek terug. Youssou Ndour is al decennia de koning van de Afrikaanse muziek, ‘le roi de mbalax’, de Senegalese dansmuziek. Applaus voor de organisatie van ADE die dit concert heeft geprogrammeerd.
Foto (c) Govert Driessen
Het Amsterdamse concertgebouw was tot de laatste stoel uitverkocht. Her en der bleven een paar stoelen leeg. Mensen die toch nog overvallen waren door Covid of die door de busstakingen niet tot in Amsterdam konden komen. Niet iedereen had evenveel geluk. Het publiek was een bonte melange van de Senegalese diaspora in Nederland, traditioneel muziekgebouwpubliek en liefhebbers van wereldmuziek. Je voelde de hunkering en de opwinding in het publiek. Zo vaak zien we deze wereldster nu ook weer niet in Nederland.
Opeens stond een iets oudere man met een Lubumba bril, gestoken in een mooi traditioneel maatpak op het podium. Het bleek niemand minder dan Mbaye Dieye Faye te zijn, een van de groten van de west Afrikaanse muziek en al decennia de vaste percussionist en spreekstalmeester van de Supertoile de Dakar. Hij kondigde de koning van de mbalax aan, en daar kwam hij het podium op gelopen, gekleed in een prachtige, lichtblauwe ‘grand boubou’. Geen grootse entree, hij was er gewoon.
En toen kwam de stem. ‘Saday akh tangay bi’ werd ingezet. Natuurlijk droeg ook Ndour zijn steentje bij aan de bewustwording van de gevolgen van klimaatverandering, die juist ook voor landen als Senegal, die zo dichtbij de evenaar liggen van groot belang is. Ndour’s stem is in al decennia niet gesleten, hij is sterker geworden, klonk magistraal. In het concertgebouw liepen velen al na 3 minuten met kippenvel rond.
Na het eerste nummer voegde de rest van de legendarische Superetoile de Dakar zich bij hun voorman op het podium. Na het veel te vroege overlijden van muzikaal leider en bassist Habib Faye in 2018 mist de band een groot muzikant en een magistrale muzikale leider die elk optreden weer de band tot ongekende hoogten wist te stuwen. Nu was deze taak toebedeeld aan Mbaye Dieye Faye en die was, naast een groot muzikant toch vooral een nog grotere showman. Faye zal voor altijd worden gemist.
Naast de jonge generatie muzikanten die de Superetoile hebben aangevuld bleef het mooi deo ude strijders te zien die samen met Youssou en Faye de Supertoile zo groot hebben gemaakt. Tama speler Assane Thiam, de tovenaar op het kleine percussie-instrument, de eerder genoemde Mbaye Dieye Faye, en op gitaar was er Jimi Mbaye. De oude vriend, de grootmeester, die na enige jaren weer teruggekeerd is bij zijn muzikale broeders. Wat een band. Live moeilijk te verslaan. Een van de beste live bands ter wereld.
Toen de band dan ‘Li Ma Weesu’ inzette, schakelde de muziek in een steeds hogere versnelling. De Senegalese diaspora waren de eersten die hun stoelen verlieten om te gaan dansen. Voordat het nummer halverwege was, stond de hele zaal als een man te dansen en te genieten. De band speelde haar onnavolgbare ritmische breaks strak en foutloos. De sax soleerde naar het plafond en terug voordat Assane Thiam naar voren stapte. Youssou pakte de microfoon en hield hem achter de tama. Pure opwinding maakte zich van de zaal meester. Fantastisch was dit.
Langzaam maar zeker werkte de band naar een hoogtepunt toe. Dat kwam toen ze ‘Immigres/Bitim rew’ inzetten, de classic, die stamt uit de jaren 70. Niet alleen een muzikaal hoogtepunt dat op het podium werd uitgesponnen totdat werkelijk niemand meer weerstand had, maar ook qua gevoel een uniek moment. Een golf van heimwee rolde over de diaspora in de zaal. Uw recensent heeft zelf jaren in Senegal gewoond en voelde de wind op de Corniche, de geur van de mimosa en de zang van de Muezzin. Muziek raakte alle zintuigen en zelfs het zevende.
Alle remmen gingen los en toen de band speelde, veranderde het concertgebouw in nachtclub de Thiossane,nachtclub in de wijk Grand Dakar, en thuisbasis van de Superetoile. Mbaye Dieye Faye danste, speelde zijn spelletjes met het publiek, de dansers dansten de sabar. Het was mooi, erg mooi.
Voor de toegift verscheen de band, gekleed in de nieuwe shirts van het nationale voetbalteam van Senegal. Youssou droeg met trots nummer 12 . De twaalfde leeuw, le douxieme Gainde. De supporters van het nationale voetbalteam. Over een maand speelt Senegal tegen Nederland op het WK en de mannen op het podium hebben een rotsvast vertrouwen in hun elftal, de kampioen van Afrika. In Amsterdam won het Senegalese elftal gemakkelijk met dubbele cijfers, maar zelden liet een publiek zich zo makkelijk overrompelen. Het was een erg mooie avond. Chakanam!
Foto’s (c) Govert Driessen
