Toen de Concertzaal Tilburg in december 1996 officieel werd geopend met een concert van Het Brabants Orkest met violiste Emmy Verhey, keek het publiek bij binnenkomst van de zaal veelvuldig in de hoogte. Het publiek, waaronder (destijds) koningin Beatrix, verwonderde, nee verbaasde zich openlijk over de kakofonie van felgekleurde TL-buizen aan het plafond en, als ware het blasfemie in de cultuurwereld, een groot glazen raam in de zaal. Een dergelijke zaal stak af tegen het geijkte van concertzalen en qua klank zou het resoneren van de TL’s en het weerkaatsen van geluid tegen het grote glazen raam funest moeten zijn voor de muziek. Ook ondergetekende, die er destijds bij was, had zijn bedenkingen. 25 jaar later weten we wel beter en stonden vele groten der aarde in de Brabantse concertzaal voor een concert met een perfect geluid. Op een maand na 25 jaar later stond dinsdagavond de Frans-Libanese trompettist Ibrahim Maalouf in de Concertzaal, die geleidelijk aan van naam aan het veranderen is naar Schouwburg Concertzaal Tilburg.
Maalouf maakte gemakkelijk gebruik van het opkomstapplaus door het publiek mee te laten klappen bij zijn opener, waarbij hij enkel begeleid door gitarist Francois Delporte zijn trompet liet soleren. ’40 Melodies’ is het album waarvoor hij deze avond in Tilburg optrad. Geen 40 melodietjes, want op het album staan er zelfs 43, maar vanwege zijn 40e verjaardag. In vloeiend Engels grapt Maalouf over de mondkapjes, het optreden in “This big place…” het ontslaan van zijn vader en serieuzere zaken, zoals zijn album ’40 Melodies’, back to basics, en het Tilburgse publiek, dat hij zijn 40e verjaardagskado noemde. En dat terwijl Maalouf enkele weken geleden 41 jaar geworden is.
40 Melodies
Op het album staan zijn beste werken, maar dan alle 43 in een ander jasje, veelal als duet. Nou ja, bijna alle 43, want 40 komt dan toch weer terug als het gaat om 40 bewerkingen van zijn beste nummers, en dan staan er nog drie nieuwe nummers op. Maar soit. andere versies, veelal met andere grote namen, als Marcus Miller, Richard Bona, Alfredo Rodriguez, Sting, Trilok Gurtu en Jon Batiste, de grote kanshebber bij de Grammy Awards, waarvan net in de middag de bekendmaking was dat Batiste kans maakt op maar liefst 11 prijzen. Niet de minsten dus, maar in Tilburg, moest Maalouf het doen met… Delporte. Maar ook dat ging het duo goed af.
Om toch wat te variëren kondigde de trompetist met de nodige zelfspot zijn tijdelijke overstap naar piano aan, waarbij de Libanees ook de zang oppakt. Die piano zou hij gedurende de avond vaker beroeren, hoewel de focus van de avond toch echt op de trompet zou liggen. Gelukkig. Snel stapte Maalouf weer over naar zijn trompet met een ingetogen versie van zijn geweldige ‘True Sorry’ waarna hij in geweldig humoristisch verhaal vertelde waarom hij dit concert zoveel praatte. Hij legde uit dat het nummer ‘True Sorry’ erg symbolisch voor hem is, vandaar de pauze voor de laatste noten.
De dochter van Maalouf
En ook zo kwam er een uitleg over het vierde nummer; klein, bijna clownesk, met zijn dochter in gedachten vertelde en speelde hij het opgroeiproces van baby tot 12-jarige, die ze nu is. ‘Will soon be a woman’, ofwel ‘Peter en de Wolf’ op z’n Maaloufs. Overigens al van zijn derde album ‘Diagnostic’ uit 2011, toen zijn dochter pas 2 jaar oud was. En terwijl hij de voortgang der jaren speelt, acteert de vrolijke Maalouf er zijn dochter bij, door de jaren heen. Herkenbaar voor iedere ouder, om na het eerste liefdesverdriet het meeneuriën en -fluiten door het publiek te dirigeren. Het kenmerkt de intieme sfeer van de avond in de moderne concertzaal in Tilburg, die Maalouf vergeleek met een soort van Louis Armstrong Jazzclub.
Maalouf vroeg veelvuldig om interactie vanuit het publiek. Liet het publiek meeklappen op de maat, neuriën en zingen, en als was Concertzaal Tilburg opeens de Paradox, enkele straten verderop, lukte het de muzikant om vrijwel de complete zaal mee te laten doen, op een intieme manier, zoals je zelden ziet of hoort in zalen groter dan 100 man publiek. Het lukte hem. Wat je ook zelden hoort is een persoonlijk verhaal over oorlog. Maalouf is zoals bekend geboren in Libanon, gedurende de verschrikkelijke burgeroorlog. Ondanks de verhuizing naar Parijs ging de familie Maalouf ieder jaar nog terug naar familie, buiten het oorlogsgebied. Kleine Ibrahim werd echter ver weg gehouden van alle nieuws over de gevechten en ieder jaar als Maalouf terug kwam op school, kwamen de verhalen van de geweldige vakanties door zijn klasgenoten. New York, Los Angeles, Côte d’Azuur, de ene bestemming nog mooier dan de ander, en iedereen had een geweldige vakantie gehad.
Zo ook de kleine Ibrahim, zich van geen kwaad bewust, want zelfs de oorlog werd op TV structureel weggezapt. “En Ibrahim, hoe was jouw vakantie?” “We zijn naar Libanon geweest en het was er geweldig!”, was het antwoord dat bij zijn klasgenootjes vreemde gezichten opleverde. Zij hadden immers wel TV. 12, 13 jaar oud besloot Maalouf stiekem de vlucht te nemen en op eigen gelegenheid naar Libanon te gaan en zag de vreselijke beelden van de oorlog in zijn geboorteland. Die tocht, samen met Led Zeppelin, die hij op cassette op zijn walkman tijdens de trip beluisterde, waren de invloeden van de ode aan zijn geboortestad in 1993, ‘Beirut’, het einde van de setlist van een geweldige avond topamusement. Een, uitgerekte, toegift en toen was het uiteindelijk toch gedaan… helaas…
Maalouf de alleskunner
Maalouf, die eerder al eens toegaf de cello zelfs mooier te vinden dan zijn eigen trompet, vanwege de kwart- en achtste noten die je er mee kan spelen. Die kwartnoten zouden voor Maalouf overigens niets uit moeten maken, aangezien hij speelt op een trompet die zijn vader, de Libanese trompetist Nassim Maalouf, heeft uitgevonden met een extra ventiel. Om zo een kwarttoon lager te kunnen spelen, die in de Arabische wereld zo enorm worden gebruikt. De ‘Blue Notes’; typerend voor de jazzmuziek.
Maar is Maalouf eigenlijk wel een jazztrompetist? Nee, ondanks dat het merendeel van zijn creaties jazz of een tussenvorm van jazz en klassiek zijn, is het moeilijk om Maalouf een jazztrompetist te noemen. Van de ene kant doe je daarmee de jazz te kort, want improviseren zoals dat gebruikelijk is in de jazz, doet Maalouf minimaal. Van de andere kant doe je hem daar dan ook weer flink mee te kort, want Maalouf doet meer dan alleen jazz. Ibrahim Maalouf de jazztrompetist, Ibrahim Maalouf de klassieke pianist, Ibrahim Maalouf de clown, Ibrahim Maalouf de verteller, Ibrahim Maalouf de dirigent, Ibrahim Maalouf de… ja wat eigenlijk niet… Ibrahim Maalouf: de meester. Maalouf maakte met zijn kleurvolle palet van muzikale en niet muzikale smaken de cirkel weer rond, terug naar de verwondering die men 25 jaar geleden ook had. Verwondering die omsloeg in verbazing.
