Zaterdagavond, 14 september, slingerde zich een lange rij wachtende mensen door de straten van Tilburg. In de rij wachtenden hoorde je naast Nederlands, ook Duits, Frans, Spaans, Arabisch, Russisch, Italiaans en meerdere andere exotische talen die je vaker niet dan wel kon thuisbrengen. Al deze mensen stonden in de rij om bij de Tilburgse rocktempel 013 binnen te geraken. Zij waren allen gekomen om een van slechts vier Ayreon shows te zien, waarin Ayreon live zijn nu 20 jaar geleden uitgebrachte succesalbum ‘Into the Electric Castle’ in zijn ‘integraliteit’ voor het voetlicht zou brengen.
Al meer dan een jaar werd door wereld van prog en metal liefhebbers meer dan reikhalzend uitgekeken naar dit weekend in september, en de verwachtingen waren torenhoog. Konden deze waargemaakt worden? Ayreon is Nederlands’ hottest act op dit moment. Ontsproten aan het brein van een van de grondleggers van de Nederlandse metal en prog scene Arjen Lucassen, lijkt er geen einde te komen aan de adoratie die hem ten valt van proggers en metalheads van over de hele wereld.
‘Into the Electric Castle’ is een conceptalbum, een ‘space-opera’, waarin het verhaal wordt verteld van acht personen die vanuit verschillende eigen tijden samenkomen in een wereld waar tijd en ruimte geen rol spelen. Zij moeten het electric castle zien te bereiken om te overleven. Zo ongeveer is het verhaal. Als je het niet helemaal volledig begrijpt, maakt dat verder niks uit, want het verhaal staat verder niemand in de weg om van de geweldige muziek te genieten.
In de zaal hing een licht gespannen, verwachtingsvolle opgewondenheid voor het concert. Uit de speakers kwamen mysterieuze geluiden, die deden denken of je in een computergame zoals Skyrim door de grotten dwaalde om ondoden eindelijk definitief naar het hiernamaals te sturen.
Toen dan even na acht uur het doek opende zagen we op het podium een indrukwekkend kasteel met wellicht nog indrukwekkendere visuals omkleed. Vanaf de kantelen van het kasteel werden we toegesproken door de narrator van de avond, niemand minder dan Star Trek acteur John Lancie. Meteen ging het spektakel in een hogere versnelling. ‘Into the Electric Castle’ werd in zijn integriteit tot in perfectie neergezet door een band die zich laat lezen als de wie is wie van de Nederlandse en internationale progwereld. Het publiek kreeg waar het al zo lang naar verlangt had. Het zaalgeluid naderde perfectie, en de visuals waren overweldigend. Je werd er als toeschouwer als het ware ingezogen, kon je er niet meer van loslaten. Even een pilsje happen tijdens het optreden? Onmogelijk. Dit zou op wereldtournee moeten gaan.
Om alles te beschrijven wat aan je oog en oor voorbijtrekt is absoluut onmogelijk, dus laat me proberen een aantal hoogtepunten te beschrijven. In de band is een hoofrol weggelegd voor Kayak gitarist Marcel Singhor, die op het podium van the Electric Castle zichzelf voor eens en voor altijd katapulteerd naar de internationale eredivisie van gitaarhelden. Zijn lyrische solo’s zijn net wat Ayreon nog mooier maakt. De man stijgt boven zichzelf uit. Singhor zal nooit meer om werk verlegen zitten na dit weekend. Dan is er oudgediende Fish, voormalig zanger van Marillion en inmiddels ook solo tot een legende uitgegroeid zingt sterk en met verve zijn rol als Highlander. Zoals al eerder bleek tijdens zijn Europese tour vorig jaar is de man als zanger eigenlijk alleen maar beter geworden. Edward Reekers zag er op het podium uit alsof hij zo uit Star Wars was weggelopen waar hij de rol van Jedi ridder vervult, maar wat een stem heeft de man. De hoogtepunten zijn teveel om op te noemen. Anneke van Giersbergen, natuurlijk de publiekslieveling maar ook Simone Simons van Epica en John Jaycee Cuijpers van Praying Mantis lieten diepe indruk achter.
‘Isis and Osiris’, ‘Across the rainbow Bridge’ en natuurlijk ‘Valley of Queens’, altijd goed voor kippenvel. Het waren de hoogtepunten van de avond, alvorens de toegiften begonnen. Toen dan ook Robby Valentine zijn opwachting maakte en achter een witte vleugel gezeten zijn bekende potpourri van klassiek geïnspireerde pianostukken speelde, die we ook uit de Valentine live shows kennen was de avond compleet. Hoe mooi zou het zijn geweest als Valentine, net als op de orginele opnames bijvoorbeeld op ‘Isis en Osiris’ had meegespeeld ?
Toch was er nog een memorable moment, toen de dood ten toneel verscheen en er gegrunt ging worden. George Oosthoek en Mark Jansen waren mooi geschminkt zoals we dat kennen bij dia de las muertes, maar kropen zo houterig rond op het podium dat het beoogde effect niet behaald werd en het overkwam als een soort van ‘Stonehenge’ moment uit de mockumentary ‘This is Spinal Tap’.
Vanachter een indrukwekkend arsenaal aan moderne en vintage synthesizers dirigeert de rechterhand van Lucassen, Joost van den Broek, de band. Ook vrijdagavond kon Arjen Lucassen weer blind vertrouwen op de man die zo belangrijk is voor zijn sound. Complimenten ook nog voor de backing vocals, in het bijzonder Jan Willem Ketelaers die een volgende keer toch echt als lead vocalist op het podium moet gaan staan.
Na het integrale album komt de volledige cast terug voor nog een aantal nummers, de encores werden gebruikt om nogmaals de aandacht te vestigen op een aantal andere mooie projecten van Lucassen. ‘Shores of india’ van het wondermooie album ‘The Gentle Storm’ liet Anneke van Giersbergen nogmaals schitteren, Fish verraste vriend en vijand door nog eenmaal de Marillion top 2000 hit ‘ Kayleigh’ te spelen, met een prachtige gitaarsolo van Singhor. Arjen zelf nam het voortouw bij ‘Pink Beatles in a Purple Zeppelin’ van zijn album ‘Lost in the new Real’ waarin hij muzikaal nog eens liet zien waar zijn invloeden op teruggrijpen.
Als allerlaatste speelde de hele line up samen de vrolijke meezinger ‘Stars of the Ocean’, inclusief maatschappijbewuste groene boodschap van het debuutalbum ‘Space Metal’. Arjen Lucassen bleek een grotere hippie te zijn dan meningeen dacht.. Het applaus hield minutenlang aan. Niemand wilde weg. Misschien over twee jaar weer een Ayreon verrassing. We blijven hopen.
Foto’s (C) Marjolein Tap
