Zo vernieuwend als Piet Mondriaan was in zijn kunstvormen, zo progressief bleek ook zijn jazzplatencollectie. In aansluiting op de viering van het 100-jarig bestaan van Mondriaans kunstbeweging De Stijl sloegen het Paard van Troje en Good Music Company de handen ineen voor het opzetten van een nieuw jazzfestival in Den Haag. Doel: een vooruitstrevend programma met aandacht voor de jazzacts van nu en morgen. Daarin slaagde de organisatie triomfantelijk. Op de podia van het Paard van Troje, het Koorenhuis en Humanity House glorieerde riante namen als Forq, Nate Smith en Ravi Coltrane.
Saxofonist Coltrane imponeerde al vroeg in de avond met een betoverend optreden in de grote zaal van het Paard van Troje. Speciaal voor Mondriaan Jazz deed de zoon van de legendarische John Coltrane een speciaal project: improviseren over het meesterwerk Canto Ostinato van de Nederlandse componist Simeon ten Holt. De intrigerende compositie werd grandioos neergezet door het Amsterdam Mallet Quartet onder leiding van vibrafonist Vincent Houdijk. Coltrane ging daarin duidelijk zijn eigen weg met zijn freejazz stijl maar overheerste niet. Wel was de emotie en puurheid voelbaar. De Amerikaan absorbeerde het minimalistische stuk alsof hij het al jaren kende en verreikte met zijn spel de anderhalf uur durende uitvoering.
Van een ander kaliber was de neo soul van Moonchild dat hun eerste Europese tournee afsloot tijdens het festival. Het uit Los Angeles afkomstige trio speelde werk van hun nieuwe album Voyager voor een bomvolle kleine zaal van het Paard. Lome grooves op een bed van comfortabele jazz en funky R&B geluiden lieten invloeden horen van acts als Hiatus Kaiyote, Robert Glasper en Jill Scott, terwijl zangeres Amber Navran bij vlagen deed denken aan Erykah Badu. Ruiger ging het eraan toe tijdens het concert van het New Yorkse kwartet Forq. De aanpak van deze topklasse muzikanten deed hier en daar denken aan een uitgeklede versie van Snarky Puppy. Dat is niet opmerkelijk met de kennis dat Snarky Puppy’s frontman Michael League en gitarist Chris McQueen een flinke vinger in de pap hebben. League is ondertussen bezig met zijn nieuwe project Bokanté. McQueen was wel van de partij met schurende gitaarpartijen. Maar waar Snarky Puppy alle kanten opvliegt, klonk Forq tijdens Mondriaan Jazz toch gestructureerder. De basis werd gevormd door zeer aantrekkelijk toets- en gitaarwerk dat het midden hield tussen jazz en rock.
De verwachtingen waren hoog voor het optreden van Nate Smith en die loste hij volledig in. De New Yorkse superdrummer speelt al een aantal jaren in de band van zanger José James die op social media veelvuldig de loftrompet steekt over de ‘legendary Nate Smith’. Tijdens Mondriaan Jazz presenteerde Smith nummers van zijn alom geprezen debuut KINFOLK: Postcards From Everywhere dat begin van dit jaar verscheen. Met zijn uitstekende vijfkoppige begeleiders schotelde hij een opwindende mix van jazz, soul, funk en R&B. Speciale aandacht ging daarbij uit naar de aankomende zangeres Amma Watts. Maar het was Smith zelf die de loef afstak met een werkelijk fabelachtige slagtechniek vol spectaculaire grooves waar de vlammen vanaf vlogen. Een fraaie synergie vond ook plaats tijdens de geïmproviseerde performance van Niels Broos (Jameszoo en Kyteman Orchestra) en Jamie Peet (Kris Bowers en Dominic J. Marshall). Dit veelzijdige duo ging volledig op in het moment. De buitengewoon strakke drumritmes van Peet en de knetterende elektronische toetsenpartijen van Broos vlogen je om de oren in een spannend concert dat geen moment de aandacht losliet.
Een van de inventiefste muzikanten van dit moment is de Amerikaanse drummer en componist Jaimeo Brown die samenwerkte met onder meer Stevie Wonder en Wynton Marsalis. Met zijn groep Transcedence, bestaande uit gitarist en toetsenist Chris Solar en saxofonist Jaleel Shaw, daagde hij de Mondriaan Jazz bezoeker uit voor een tocht door een wild landschap van jazzimprovisaties, rauwe blues, hiphop en Afrikaanse roots, gemengd met elektronica en aangekleed met videoprojecties. Een voorbeeld van een muzikant die nog eens onderstreept hoe jazz zich verder blijft ontwikkelen buiten alle gebaande paden.
De afgelopen jaren waren er in Den Haag diverse initiatieven om weer nieuw leven in de jazzscene te blazen. Veel daarvan zijn spijtig genoeg gesneuveld of in de ijskast gezet. Slechts het oergezellige zomerfestival Jazz in de Gracht is nu een stabiele factor met vooral nationale acts. Met Mondriaan Jazz laat de organisatie er geen twijfel over bestaan: Den Haag heeft er nu een waardig jazzfestival van internationale allure bij. En dat verdient deze muzikaal minnende stad waar naast pop en rock ook jazz nog steeds wordt geadoreerd. Mondriaan Jazz is vernieuwend, gevarieerd, kleurrijk en eigenwijs, net als de residentiestad zelf.
Tijdens Mondriaan Jazz traden ook onder meer het Rembrandt Frerichs Trio, Flink, Mammal Hands, Rohey, Evan Marien & Dana Hawkins en Mike Parker Trio op.
Foto’s (c) Eric van Nieuwkand