“A crappy concession to commercialism”, noemde de Amerikaanse journalist Lester Bangs de vijfde soloplaat Sally Can’t Dance van Lou Reed. Het legde de vorig jaar overleden rocklegende in ieder geval geen windeieren: de opvolger van het eveneens succesvolle arena-rock georiënteerde live album Rock ‘n Roll Animal belandde binnen no time in de Amerikaanse Billboard Top 10. Het steriel geproduceerde werk met R&B-invloeden kon op weinig support van de critici rekenen die het als uitverkoop zagen. Ook Reed distantieerde zich al snel van de plaat. Vier decennia later moet toch worden geconcludeerd dat de lp een aantal noemenswaardige tracks bevat en daarom de aankoop meer dan waard is.
Sally Can’t Dance behoort zeker niet tot Lou Reed’s authentieke parels als The Velvet Underground and Nico (1966), Berlin (1973), Street Hassle (1978) en New York (1989), maar door de jaren heen blijkt dit album toch meer moois te bevatten dan de recensies uit 1974 suggereren. Met name de tweede kant van de lp bevat juweeltjes. De essentiële track die er door iedere fan en journalist terecht wordt uitgepikt is het briljante Kill Your Sons. Onder een dreigend rockinstrumentarium van elektrisch gitaar, hallucinerend orgel en meppende drumslagen, zingt/praat Reed op kille wijze over de effecten van de elektroshocktherapie die hij onderging tijdens zijn tienerjaren: “But every time you tried to read a book, you couldn’t get to page 17. Because you forgot where you were, so you couldn’t even read.” Het nummer groeide door de jaren heen uit tot een ware Reed-klassieker.
Massapubliek
Eigenlijk is Sally Can’t Dance helemaal geen onaardig album, maar afgezet tegen het rauwere werk van de Velvet Underground frontman klinkt de plaat meer afgestemd op het massapubliek in navolging van het commercieel succesvolle Rock ‘n Roll Animal dat hem legio nieuwe fans oplevert. De plaat bevat radiovriendelijke rock, soul en funk met blazerspartijen zoals in de opener Ride Sally Ride (een verwijzing naar Al Green’s gelijknamige liedje en wellicht ook een hint naar Reed’s liefde voor soul), het jolige niemendalletje Animal Language en Sally Can’t Dance. Reed zelf beweerde dat hij nauwelijks betrokken was bij de totstandkoming van het album: “I slept through Sally. They’d make a suggestion and I‘d say ‘Oh, allright’. I’d do the vocals in one take in 20 minutes and then it was garbage. If I’d had total control I’d never have never made Sally Can’t Dance.”
Hoe slick en groovy de titeltrack misschien ook klinkt, de tekst liegt er naar Reed’s duistere maatstaven weer niet om. Waarschijnlijk was het ook om die reden dat de single nooit meer airplay kreeg om een hit te worden. Al in het tweede couplet wordt de hoofdpersoon in de achterbak van een Ford gevonden, mogelijk als gevolg van overmatig drank- en chemicaliëngebruik, wat twee coupletten tot uiting komt: “She took too much meth and can’t get off the floor.” Niet veel later leren we dat Sally als eerste in haar buurt genadeloos werd verkracht: “She was the first girl in her neighborhood who got raped on Tompkins Square, real good.” Om daarna het heft maar in eigen handen te nemen: “Now she wears a sword, like Napoleon and she kills the boys and acts like a son.”
Existentiële levensvragen
Een op het eerste gehoor loom sjokkend en zelfs depressief aandoend nummer is Ennui. Met zijn nonchalant lage stem geeft Reed in de tekst gestalte aan een persoon die in een crisis lijkt te verkeren en zich buigt over een aantal existentiële levensvragen. “Pick up the pieces and make up your life. “Maybe someday you’ll have a wife”, en dan vanuit het niets: “And then alimony.” Het melancholische slidegitaarwerk en koor dragen bij aan de zwaarmoedige sfeer in Reed’s voordracht. Ennui is echter een groeinummer dat na meerdere luisterbeurten de melancholie doorbreekt en uiteindelijk een van man’s mooiste liedjes prijsgeeft waarin Reed zich van zijn gevoelige kant laat zien.
Een reepje country met lyrisch saxofoonspel vormt de sfeer voor het prachtige Billy. Reed begeleidt zichzelf op akoestisch gitaar en vertelt over het trieste lot van een jeugdvriend die andere ambities had dan hij. Terwijl Billy net zijn doktersgraad heeft behaald, moet hij aantreden voor de oorlogsstrijd. Als zijn vriend is teruggekeerd, concludeert de zanger: “When he came back, he wasn’t quite the same. His nerves were shot, but not me. Last time I saw him, I couldn’t take it anymore. He wasn’t the Billy I knew, it was like talking to a door.” Om zichzelf in het laatste couplet af te vragen: “And now I wonder, which one of us was the fool.”
Cynisch
Lou Reed’s kijk op zijn carrière werd een stuk cynischer nadat hij zag dat Sally Can’t Dance een verkoopsucces werd, terwijl artistiek verantwoorde albums als The Velvet Underground and Nico (1966) en Berlin (1973) het met felle kritieken en desastreuze verkopen moesten doen. Aan de Amerikaanse journalist en auteur Danny Fields vertelde Reed: “This is fantastic – the worse I am, the more it sells. If I wasn’t on the record at all next time around, it would probably go number one.“ Toch stelt hij zijn mening later bij als hij wordt geïnterviewd door de Britse muziekjournalist Allan Jones: “Ennui is not bad. I change my opinion of the album with the mention of that song. I like Ennui, there is always an isolated moment on every album that I really like. It’s the track that most people skip, I suspect. It must be, it’s the one I like.”
Sally Can’t Dance is misschien niet de onvervalste Lou Reed, maar nog altijd ruim voldoende om door je kamer te laten schallen. Het album kwam uit in augustus 1974 op RCA Records. In 2001 zag een geremasterde cd-versie het levenslicht met de niet eerder uitgebrachte track Good Taste en de singleversie van Sally Can’t Dance.
