In de geschiedenis van de popmuziek zijn er enkele nummers die niet alleen duidelijk bij een tijdperk horen, maar ook decennia later nog steeds tijdloos blijken te zijn. ‘Der Kommissar’ van de Oostenrijkse artiest Falco is zo’n tijdloze klassieker. Dit nummer, uitgebracht in 1982, werd niet alleen een internationale hit maar legde ook de basis voor een van de meest opmerkelijke carrières in de Europese popmuziek. Het verhaal achter deze single toont hoe een afgewezen lied kan uitgroeien tot een wereldwijd fenomeen en hoe één artiest de grenzen van taal en cultuur in de muziek kon doorbreken.
Falco
Johann ‘Hans’ Hölzel werd geboren in 1957 in Wenen en groeide op in een stad die nog steeds herstelde van de oorlog. Van jongs af aan toonde hij een ongewone fascinatie voor muziek en performance. In de late jaren zeventig was hij actief in de Weense underground scene, eerst als bassist van de rockgroep Hallucination Company en later bij Drahdiwaberl. Ondanks zijn connecties met de alternatieve muziekwereld had Falco een opvallend nette verschijning die hem onderscheidde van zijn meer rebelse tijdgenoten.
Zijn artiestennaam koos hij naar eigen zeggen naar de Duitse skispringer Falko Weißpflog, hoewel hij later ook beweerde dat het verwees naar het Oost-Duitse regime. Deze tegenstrijdige verklaringen waren kenmerkend voor de mysterieuze persoonlijkheid die hij cultiveerde. Falco droomde van internationale roem en had de ambitie om verder te reiken dan de lokale Oostenrijkse markt.
Der Kommissar
Het verhaal achter ‘Der Kommissar’ begint eigenlijk niet bij Falco, maar bij producer Robert Ponger. Het nummer was oorspronkelijk bedoeld voor de Oostenrijkse zanger Reinhold Bilgeri, die het echter afwees omdat hij vond dat het te zacht was. Toen Falco het lied hoorde, zag hij onmiddellijk de mogelijkheden en besloot het te omarmen.
Het lied werd uitgebracht in december 1981 als de tweede single van zijn eerste studioalbum, en behandelde thema’s als drugsproblemen en politietoezicht in een stedelijke omgeving. De timing was perfect: begin jaren tachtig experimenteerden artiesten wereldwijd met elektronische klanken en New Wave muziek. ‘Der Kommissar’ paste naadloos in dit tijdsgewricht, vergelijkbaar met het werk van Kraftwerk uit Duitsland en Gary Numan uit Engeland, maar met Falco’s eigen unieke Weense draai.
Het nummer bereikte de top van de hitlijsten in veel Europese landen en markeerde Falco’s internationale doorbraak. Het succes was opvallend omdat Duitstalige muziek zelden zo’n brede internationale aantrekkingskracht had.
After the Fire
In 1982 besloot de Britse band After the Fire, net toen ze hun ontbinding aankondigden na een tournee met Van Halen, een Engelstalige versie van ‘Der Kommissar’ op te nemen. Hun versie werd uitgebracht op een compilatiealbum en werd een nog groter succes dan het origineel in bepaalde markten.
De cover van After the Fire bereikte nummer 5 in de Billboard Hot 100 in 1983, waarmee het nummer ook in Amerika een hit werd. Dit was bijzonder opmerkelijk, aangezien de Amerikaanse markt traditioneel zeer gesloten was voor niet-Engelstalige muziek. Het succes was zo groot dat Laura Branigan, die ‘Deep in the Dark’ had opgenomen op dezelfde melodie, haar versie niet uitbracht om concurrentie te vermijden.
Deze internationale adaptatie toonde de universele aantrekkingskracht van Falco’s compositie en bewees dat goede muziek inderdaad geen taalbarrières kent.
Einzelhaft
‘Der Kommissar’ was afkomstig van Falco’s debuutalbum ‘Einzelhaft’ uit 1982, geproduceerd door Robert Ponger. Dit album legde de basis voor Falco’s unieke sound die traditionele Oostenrijkse invloeden vermengde met moderne elektronische poptechnieken. Het album bevatte ook andere nummers zoals ‘Maschine brennt’, dat zijn experimentele kant toonde en zijn bereidheid om grenzen te verleggen.
‘Einzelhaft’ werd niet alleen een commercieel succes, maar vestigde ook Falco’s reputatie als innovator in de Europese popmuziek. Hij bewees dat een Duitstalige artiest internationaal aantrekkelijk kon zijn, iets wat weinig van zijn voorgangers hadden bereikt. Het album toonde zijn veelzijdigheid en legde de basis voor zijn verdere carrière.
Jeanny
Na zijn definitieve doorbraak met ‘Rock Me Amadeus’ in 1985, dat hem de enige Duitstalige artiest zou maken met een nummer 1 hit in Amerika, kwam Falco in januari 1986 met zijn meest controversiële single: ‘Jeanny’. Het lied werd geschreven en gecomponeerd door Falco samen met Rob en Ferdi Bolland, die ook de productie verzorgden.
‘Jeanny’ was controversieel vanwege de tekst die het verhaal vertelde van een obsessieve relatie tussen een man en een vrouw genaamd Jeanny. Critici beweerden dat het lied verkrachting verheerlijkte, wat leidde tot een boycot door Duitse tv- en radiostations. De Duitse media-persoonlijkheid Thomas Gottschalk noemde het nummer zelfs ‘onzin’.
Ondanks of juist door de controverse werd ‘Jeanny’ een enorm succes. Het nummer bereikte de nummer 1 positie in talrijke Europese landen. Het lied werd beschreven als cinematografisch en diep verontrustend, meer een gefluisterde nachtmerrie dan een hitsingle. De controverse toonde Falco’s moed om grenzen te verleggen en moeilijke thema’s aan te kaarten, ook al betekende dat kritiek en censuur.
Dit nummer bewees opnieuw dat Falco niet alleen een performer was, maar ook een artiest die niet bang was om maatschappelijke normen ter discussie te stellen. Het blijft tot vandaag een van zijn meest besproken werken en toont de complexiteit van zijn artistieke visie.
Het verhaal van Falco en ‘Der Kommissar’ illustreert perfect hoe muziek culturele en taalkundige barrières kan doorbreken. Van een afgewezen demo tot wereldwijde hit, van lokale Weense artiest tot internationale ster, Falco’s reis toont de onvoorspelbare aard van de muziekindustrie en de kracht van artistieke authenticiteit. Zijn tragische dood in 1998 beëindigde een carrière die de Europese popmuziek voor altijd heeft veranderd.