Soms zijn er van die zeldzame momenten waarop alles op zijn plaats valt. 2024 was zo’n jaar voor de muziek. Als een feniks die herrijst uit de as van de pandemiejaren, zagen we een explosie van creativiteit die haar gelijke niet kent sinds de vroege jaren ’70. Wat in 2022 voorzichtig begon en in 2023 momentum kreeg, culmineerde dit jaar in een ongekende golf van artistieke expressie die genres en grenzen overschreed.

De Absolute Top: Een Drieluik van Perfectie

1. Avishai Cohen – Brightlight

In een jaar van uitzonderlijke releases steeg één album majestueus boven alles uit. Avishai Cohen’s ‘Brightlight’ is niet zomaar een jazzplaat; het is een culturele brug die Tel Aviv verbindt met Göteborg, traditie met innovatie, warmte met contemplatie. Met de briljante pianist Guy Moskovich en het dynamische drumwerk van Roni Kaspi creëert Cohen een album dat zich kan meten met historische mijlpalen als Bill Evans’ ‘Sunday at the Village Vanguard’ of Keith Jarrett’s ‘The Köln Concert’.

Wat ‘Brightlight’ zo bijzonder maakt is de manier waarop het verschillende werelden samenbrengt. Cohen’s interpretatie van Liszt’s ‘Liebestraum No. 3’ is een schoolvoorbeeld van hoe je een klassiek werk kunt vertalen naar de jazztaal zonder het origineel geweld aan te doen. Maar het zijn de eigen composities die het meest imponeren. ‘The Ever and Ever Evolving Etude’ en ‘Drabkin’ tonen een componist op het hoogtepunt van zijn kunnen, terwijl zijn versie van ‘Summertime’ de Gershwin-klassieker een geheel nieuwe dimensie geeft.

2. Kreidler – Twists (A Visitor Arrives)

Als tweede in deze triumviraat staat Kreidler’s ‘Twists’ – een album dat de elektronische muziek weer een ziel geeft. Waar veel hedendaagse elektronische muziek verdrinkt in digitale perfectie, kiest de Duitse formatie voor een organische aanpak die herinnert aan de beste momenten van Kraftwerk, maar dan getransporteerd naar het nu. De  bas van Alexander Paulick vormt het kloppende hart van het album, terwijl de saxofoon van Timuçin Dündar zorgen voor een bijna filmische grandeur. Het meesterlijke ‘Tanger Telex’ klinkt als een soundtrack voor een nog niet gemaakte Wim Wenders film, terwijl ‘Loisaida Sisters’, met de hese vocals van Khan of Finland, de perfecte soundtrack vormt voor een nachtelijke wandeling door een grootstedelijke jungle.

3. Loren Kramar – Glovemaker

Kramar’s debuut ‘Glovemaker’ completeert onze top drie als een aangename verrassing die klinkt als een verloren gewaande klassieker. Met een stem die het midden houdt tussen Cat Stevens en een jonge Randy Newman, creëert Kramar een collectie songs die tegelijk tijdloos en actueel aanvoelen. Het openingsnummer ‘Hollywood Blvd’, met gastbijdragen van Amber Coffman, zet meteen de toon voor een album dat barokpop en klassieke songwriting naar de 21ste eeuw transporteert.

De Nieuwe Generatie Slaat Terug

Terwijl onze top drie de lat al ongekend hoog legt, bracht 2024 nog veel meer parels. Little Simz bewees met ‘Drop 7′ dat hiphop en kunstzinnigheid hand in hand kunnen gaan. Shabaka’s ‘Perceive its Beauty, Acknowledge its Grace’ toonde hoe spirituele jazz in de 21ste eeuw kan klinken, terwijl Khruangbin met ‘A La Sala’ bewees dat instrumentale muziek nog steeds kan verrassen.

Pa Salieu – Afrikan Alien

De grootste verrassing in de muziek werd dit jaar gebracht door Pa Salieu, een Engelse repper uit Coventry met Gambiaanse roots. Zijn ‘Afrik Alien’ mixtape is nog niet eens als album te verkrijgen als hij , net uit de gevangenis de wereld verrast met deze nieuwe en energieke sounds. Geboren in het Britse Coventry, maar grootgebracht door zijn grootmoeder in Gambia voordat hij terugkeerde naar de UK, belichaamt Salieu de complexiteit van een transculturele jeugd. Waar deze culturele spagaat voor velen een bron van ontwrichting wordt, transformeert Salieu zijn ervaringen tot een kunstwerk dat beide werelden niet alleen erkent, maar verheft. Waar veel artiesten worstelen met hun culturele dualiteit, omarmt Salieu deze als bron van kracht. De 21 maanden die hij recent in detentie doorbracht lijken deze zelfkennis alleen maar te hebben verscherpt. Op ‘Afrikan Alien’ horen we een artiest die niet langer zweeft tussen identiteiten, maar zich heeft ontwikkeld tot een brug tussen werelden. In slechts 27 minuten die het album duurt, weet Pa Salieu een verhaal te vertellen dat vele generaties van diaspora-ervaringen omvat. Het is een album dat zowel persoonlijk als universeel aanvoelt, een getuigenis van hoe culturele ontworteling kan transformeren tot artistieke triomf. In een tijd waarin identiteit en authenticiteit centrale thema’s zijn in het culturele debat, presenteert Salieu een meesterlijke blauwdruk voor hoe deze complexiteit kan worden omarmd en getranscendeerd.

Dit is een album dat zijn plek in de geschiedenis nog moet bewijzen, maar nu al aanvoelt als een essentieel document van een artiest die zijn persoonlijke strijd heeft weten om te zetten in universele kunst. Wat mij betreft het beste  ‘album’ van 2024.

Het jaar van de veteranen

De terugkeer van Nick Cave & The Bad Seeds met “Wild God” was een masterclass in hoe je relevant blijft zonder je eigenheid te verliezen. Cave’s lyrische genialiteit, gecombineerd met Warren Ellis’ geluids-landschappen, creëerde een album dat zich kan meten met klassiekers als ‘The Boatman’s Call’. Ook de oude garde liet van zich horen. David Gilmour’s ‘Luck & Strange’ toonde aan dat er leven is na Pink Floyd, terwijl Ryuichi Sakamoto’s ‘Opus’ een testament is aan een leven gewijd aan muzikale vernieuwing. Jan Bang’s ‘Reading the Air’ bewees dat ambient muziek nog steeds kan verrassen, en Tigran Hamasyan’s ‘Bird of a Thousand Voices’ bracht Armeense volksmuziek en moderne jazz samen op een manier die beide genres verrijkt.

De Erfenis van Isolatie

Wat al deze albums gemeen hebben is een diepte die alleen kan ontstaan uit intense focus en reflectie – iets wat de gedwongen isolatie van de pandemiejaren mogelijk heeft gefaciliteerd. Waar veel artiesten deze periode gebruikten om hun craft te perfectioneren, zien we nu de vruchten van die arbeid. 2024 zal de geschiedenisboeken ingaan als een jaar waarin de muziek weer echt ademde. Niet gehinderd door algoritmes of streaming-statistieken, creëerden artiesten werken van blijvende waarde. Van Cohen’s verfijnde jazz tot Kreidler’s elektronische odysseeën en Kramar’s tijdloze songwriting – dit was het jaar waarin authenticiteit zegevierde over artificiële perfectie.

In een tijd waarin AI-gegenereerde muziek aan de horizon gloort, bewijzen deze albums dat er geen vervanging is voor menselijke creativiteit en emotie. Ze vormen samen niet alleen een staat van de hedendaagse muziek, maar ook een belofte voor de toekomst. Als dit de nasleep is van een mondiale crisis, dan is er hoop voor de mensheid – en haar muziek.