Stel je voor: je staat middenin een zaal, omringd door honderden andere fans, vol verwachting voor dat ene concert waar je al maanden naar uitkijkt. De lichten dimmen, de eerste noten galmen door de ruimte, en dan… is het geluid zo oorverdovend dat je na een paar minuten genoodzaakt bent om de zaal te verlaten. Klinkt als een nachtmerrie, toch? Helaas was dit recentelijk de realiteit tijdens het concert van ‘Swans’ in Maastricht. Daarom lees je hier geen concertrecensie, maar een artikel over te hoge geluidsniveaus bij liveconcerten en welke risico’s deze met zich meebrengen. We bespreken ook de verantwoordelijkheid van organisatoren en bezoekers, en proberen te begrijpen waarom Swans ervoor kiest om hun publiek te overweldigen in plaats van hen een mooie muziekervaring te bieden.
Swans zijn momenteel op tournee om hun nieuwste album ‘Beggar’ te promoten. Dit prachtige album heeft terecht veel aandacht gekregen, ook van Maxazine. Het was dus een uitgelezen kans om de band live aan het werk te zien. Uiteraard ben ik me er als recensent van bewust dat ik naar één van de allerluidste bands ter wereld ga kijken. Maar het is natuurlijk niet redelijk om aan te nemen dat iedereen hiervan op de hoogte is.
Gevaar op elke decibel: wat hoge geluidsniveaus met je doen
Hoge geluidsniveaus tijdens concerten zijn niet alleen vervelend, maar kunnen ook ernstige schade aan je gehoor veroorzaken. Blootstelling aan geluid boven 85 dB kan al gehoorschade tot gevolg hebben, en veel concerten overschrijden dit niveau moeiteloos. Langdurige of herhaalde blootstelling kan leiden tot tinnitus (een voortdurende piep in je oren), hyperacusis (overgevoeligheid voor bepaalde frequenties) of zelfs permanent gehoorverlies. Natuurlijk is er muziek die het nodig heeft om op hoog volume te worden ervaren, maar in Maastricht bevond het geluid zich continu in de gevarenzone.
Notoir luide concerten: een Hall of Shame
Niet alleen Swans hebben het volume weleens te ver opgeschroefd. Er zijn talloze voorbeelden van concerten waarbij de decibelmeter in het rood sloeg. Denk bijvoorbeeld aan My Bloody Valentine, bekend om hun ‘holocaust section’ tijdens liveoptredens waarbij het volume absurd hoog wordt gedraaid. Of The Who, die in 1976 zelfs een plekje in het Guinness Book of Records bemachtigden als luidste band ter wereld (125 dB). In Nederland stond vroeger The Urban Dance Squad ook bekend om hun enorme geluidsdruk. Tegenwoordig bevinden Swans en My Bloody Valentine zich op eenzame hoogten als het gaat om akoestisch martelen van hun publiek. Ik had nog enige hoop dat ik wellicht nog iets kon genieten omdat My Bloody Valentine, in tegenstelling tot Swans, vooral bekend staat om het maken van noise. Swans daarentegen maken tenminste echte muziek op hun albums.
Het Guinness Book of Records noemt een concert van Kiss in Ottowa, Canada, in 2009 als het luidste concert ooit. Er zou tijdens dat concert een niveau van 139 Decibel zijn bereikt. Dat is zonder oordoppen zonder meer levensbedreigend. Luide muziek wordt ook letterlijk als martelwerktuig ingezet. Zo is bekend dat in Guantanamo Bay en in Bagram de CIA luide metal en hiphop inzette om gevangenen te martelen.
Decibelmeter tijdens het ‘Swans’ concert in de Muziekgieterij.
Wat kan er gedaan worden?
Het is duidelijk dat er maatregelen moeten worden genomen om onze oren te beschermen tijdens deze akoestische avonturen. Maar wie draagt hier eigenlijk verantwoordelijkheid voor?
– Bewustwording stimuleren: Zowel fans als artiesten moeten zich bewust worden van de risico’s van hoge geluidsniveaus.
– Gehoorbescherming: Het aanbieden van gratis of betaalbare gehoorbescherming bij ingangen kan een groot verschil maken. In Maastricht waren er oordopjes beschikbaar die het geluidsniveau met maximaal 30 dB konden verminderen. Dit voorkomt overigens niet dat je je toch misselijk kunt gaan voelen.
– Geluidslimieten: Striktere regels rond maximale geluidsniveaus bij evenementorganisatie kunnen helpen. Er is ooit geprobeerd om in Nederland geluidslimieten voor concerten vast te leggen – niet boven de 100 dB en nooit hoger dan een piek van 103 dB. Het is belangrijk om te realiseren dat decibel een logaritmische schaal is, wat betekent dat een verhoging van 10 dB een vergroting in vermogen of energie met een factor 10 betekent!
Conclusie: de balans tussen passie en bescherming
Laten we eerlijk zijn; muziek raakt ons diep en het bezoeken van concerten is voor velen een onmisbaar onderdeel van het leven geworden. Maar terwijl we onze passie najagen, mogen we niet vergeten ook voor onszelf te zorgen – en ja, dat betekent soms nee zeggen tegen excessieve decibelniveaus en ja tegen bescherming. Organisatoren hebben hierin absoluut een rol te spelen door veiligheidsnormen te hanteren die onze oren beschermen zonder afbreuk te doen aan de ervaring. Laten we samenwerken aan veiligere maar nog steeds spannende live-ervaringen!
Dus ja, hoewel Swans misschien iets te enthousiast was met hun volumeknoppen in Maastricht, laten ze ons wel achter met een belangrijke les over gehoorschade en preventie daarvan – eentje die hopelijk binnen de hele muziekindustrie en live-scene zal resoneren (op een aangenaam volume). Maxazine wenst jullie allemaal een veilig concertbezoek! Volgende keer weer een concertverslag in foutloos Nederlands.
Foto’s (c) Nadine Gijzen
