De regenachtige vrijdagavond in Brussel bood het culturele publiek een welkome afleiding van het grijze weer. In de prachtige Henry Le Boeufzaal van het Paleis voor Schone Kunsten stond een verfijnd dubbelprogramma gepland met optredens van de Tunesisch-Belgische zangeres Ghalia Benali en de Algerijnse ster Souad Massi. Een avond om naar uit te kijken voor liefhebbers van wereldmuziek.
Ghalia Benali
De zaal puilde uit met een gevarieerd publiek van alle leeftijden. Ghalia Benali opende de avond met haar kenmerkende eclectische stijl. De veelzijdige artieste heeft naam gemaakt als zangeres, songwriter, beeldend kunstenaar en actrice. Gekleed in een kleurrijke jurk en veren betrad ze het podium, alsof ze rechtstreeks uit het carnaval van Salvador de Bahia naar Brussel was geteleporteert.
Benali werd muzikaal begeleid door een getalenteerd gezelschap. Oudspeler Moufadhel Adhoum was een genot om naar te luisteren op dit adembenemende instrument. Hij werd in de geheimen van de oud ingewijd door de legendarische Abderrahmane El Mehdi. Samen met de andere muzikanten bracht Benali een gevarieerd repertoire uit Noord-Afrika, en het Midden-Oosten ten gehore.
Helaas leidde haar vertolking van het gedicht ‘Untied’ van de Palestijnse dichter en zelfbenoemde culturele agitator Carol Sansour tot rumour vanuit de zaal. Gewild of ongewild inspireerde ze een aantal mensen in de zaal om haar aan te sporen aandacht te besteden aan Palestina. Her en der in de zaal stonden mensen op en begonnen te schreeuwen. “Free Free Palestine”, klok het door de zaal. Het werd wat onrustig. Hoewel Benali zelf kalm bleef, verlieten sommigen bang de zaal. Het toont hoe politiek geladen thema’s een kunstbeleving kunnen overschaduwen.
Souad Massi
Souad Massi is nog steeds op tournee om haar veelgeprezen album ‘Sequana’ te promoten. In de Bozar had ze haar volledige band mee. Nazim Bakour op gitaar, haar oude strijdmakker Mokrane Adiani op viool, Guy Nsangue op basgitaar, de fenomenaal spelende Rabah Khalfa op percussie en Maamoun Dehane op drums.
Souad Massi behoeft eigenlijk introductie meer. De imiddels 51 jarige Massi werd in Algerije geboren, waar ze in haar jeugd ook haar eerste stappen in de muziek zette met de hardrock band Atakor. Met deze band kreeg ze succes, maar in het traditionele Algerije kon dergelijk rebels gedrag van een jonge vrouw niet de goedkeuring van het establishment dragen, hetgeen ertoe moest leiden dat Souad in 1999 het land moest ontvluchten, om sindsdien vanuit Frankrijk aan haar succesvolle muzikale carrière verder te bouwen. Geinspireerd door haar eigen muzikale roots, maar ook door fado en een veelheid aan andere muziek wist ze een indrukwekkende de carriere op te bouwen.
Op een mooi uitgelicht podium wist de nog steeds wat timide en verlegen overkomende zangeres, zoals altijd gekleed in het zwart, het publiek in Brussel meteen voor haar te winnen. Vanaf het begin viel op dat de lijn van de laatste jaren, waarin Souad steeds meer rock in haar optredens terug brengt werd doorgezet. Vorig jaar in Utrecht vertelde Souad nog aan Maxazine dat het haar wens was meer terug te keren naar haar eerste liefde, de rockmuziek.
Die wens bracht ze ook in Brussel tot leven met haar interpretatie van de Nine Inch Nails cover van Johnny Cash’ ‘Hurt’. Haar kristalheldere stem die steeds weer tot in het hart weet te raken, is dan misschien niet zo cliche ‘rock’, maar door de echtheid en eigenheid die Massi weet te brengen, keer op keer, is elk optreden als een warme douche. Wat een persoonlijkheid.
De nadruk lag ook dit optreden op het laatste album. Met ‘Twam’ werd er flink gerocked en de gevoelige kant kwam ook goed voor het voetlicht met prachtige ‘Raoui’. Hoogtepunten had het optreden van Souad Massi meer dan genoeg. Een daarvan was de lekker lange en opwindende percussiesolo van grootmeester Rabah Khalfa die de hele zaal op zijn kop zetten en het publiek tot vlak onder het dak aan toe aan het dansen kreeg.
Toch, het was te verwachten, probeerden ook hier een aantal activisten in het publiek Souad te dwingen politiek positie te kiezen. “Souad, pour Palestine!” werd er geschreewd. Toen Souad niet reageerde bleek dit toch niet genoeg te zijn voor deze elementen in het publiek. Het geschreeuw begon weer. “Free, Free Palestine” klonk het door de zaal. Souad liet de band doorspelen maar vouwde zelf haar handen voor haar buik, stapte naar achteren en boog haar hoofd, aldus de activisten het signaal gevend dat ze bij haar aan het verkeerdce adres waren. Souad Massi kiest haar eigen moment om te spreken en laat zich, nog steeds, de wet niet voorschrijven. Respect. Beveiliging van Bizar probeerde iemand uit de zaal te verwijderen, hetgeen niet lukte omdat een aantal omstanders dit voorkwamen. Weer verlieten een aantal mensen, bang geworden, de zaal. De realiteit van 2024.
Souad sloot haar concert in de toegiften af met een bloedstollend mooie vertolking van haar nummer ‘Pays Natal’. Misschien wilde ze hiermee wel antwoord geven op de activisten in de zaal.
“Il n’y avait rien à regretter là-bas.Alors je suis partie loin de chez moi.Et si je suis bien je suis chez moi chez toi.Pourtant j’ai des souvenir qui restent en moi.”
Voor wie het horen wilde, die konden het voelen. Bij mij welde een traan op in mijn oog. Zo mooi kan muziek zijn.
Foto’s (c) Eric van Nieuwland, archief Maxazine
