Jeff Berlin is geen kleine naam in het baswereldje. Met samenwerkingen met Bill Bruford, Frank Zappa en Alan Holdsworth heeft de goedlachse Amerikaanse gitarist heeft zijn sporen ruimschoots verdiend. Daarnaast staat Jeff bekend om zijn eigenzinnige blik op muziekeducatie, en wordt hij door collega muzikanten regelmatig bestempeld als één van de beste bassisten uit het vak.
Eén van die collega’s is niemand minder dan wijlen Cream-oprichter Jack Bruce. Ruim acht jaar na Jack’s overlijden brengt Berlin een ode aan zijn grote voorbeeld en goede vriend. Reden genoeg om in te bellen in zijn werkkamer in Nashville, waar zijn rode kat Nina vrolijk over de laptoptoetsen paradeert.
Spannend en opwindend bas-spel
“De eerste keer dat ik Jack hoorde, kwam het binnen alsof ik een klap kreeg van Rocky Marchiano. Het ging om twee nummers op het Cream album ‘Wheels Of Fire’; ‘Crossroads’, dat ik toevallig gisteren nog heb beluisterd en ‘Spoonful’. Jack presenteerde de bas op een ongelooflijk unieke manier.”, begint Jeff wanneer ons gesprek overgaat van de koetjes en kalfjes naar zijn eerste aanraking met de muziek van Jack Bruce.
“Van ons bassisten wordt verwacht dat we de grondtoon spelen, en dat is niet geheel onredelijk. Als ik als muzikant word ingehuurd doe ik dit ook. Ik tap niet in het kunstzinnige bas-spel als het niet nodig is. Jack Bruce speelde echter wel altijd in dat meet artistieke spectrum van de bas. Hij schreef zijn baslijnen, op welke akkoord dat ook begon, beginnend op dat akkoord, bewoog zich dan buiten dat akkoord en kwam weer terug naar dat akkoord. Zo speelde hij zijn lijnen. Eric Clapton verliet het akkoord dat werd gespeeld niet. Begon het nummer met een e, of dat nummer nou twaalf minuten duurde of niet, dan bleef Clapton altijd op die e. Dit gaf Jack als één van de vroegere jazzrock muzikanten de kans om daaromheen te spelen.
Jack speelde op de toon, buiten de toon, boven de toon, onder de toon, weet ik het wat. Voor mij demonstreerde hij de bas op zo’n spannende, opwindende en stimulerende manier… Ik raak er bijna van in extase, ik krijg er kippenvel van. Soms luister ik zijn nummers terug en blijf ik me verbazen over hoe goed het is. Ik kan gewoon niet bevatten hoe belangrijk hij was als muzikant. Maar voor datzelfde geld ben ik net zo onder de indruk van Ginger Baker. Ginger is nog steeds één van de beste drummers ooit”
Een goede vriend
Naast dat Jack Bruce een grote inspiratiebron was voor Jeff, werden de heren in de loop van hun carrière ook goede vrienden. Wanneer Jeff wordt gevraagd hoe die vriendschap tot stand kwam legt hij geanimeerd uit dat zijn goede vriend John Hiseman (“tevens een geweldige drummer”, aldus Berlin) met Jack heeft gespeeld. John wist hoe bezeten Berlin was van het spel van Jack Bruce, en vroeg of hij Jack wilde ontmoeten. “Oh jazeker wel!”, luidde het enthousiaste antwoord van Jeff.
“Vervolgens kwam Jack Bruce er dus aan, en geloof me… Ik stond daar met trillende handen! Jack Bruce kwam even hallo zeggen. Echt, ik stond te trillen. Daar ben ik ook nooit echt overheen gekomen, weet je? Jack Bruce heeft zo’n grootste invloed op mij gehad. Iedere keer als ik hem weer zag, of een email kreeg sloeg het weer in als een bom: dit is dezelfde man die ‘Spoonfull’ speelde, en ‘Sweet Wine’. Dat is ook een geweldig nummer trouwens, ‘Sweet Wine’ op het album ‘Live Cream’, man… dat bas-spel! Maar ja, we werden dus vrienden. Ik bewonderde hem, en hij bewonderde mijn bas-spel. Als jouw held jouw werk waardeert dan maakt dat een flinke emotionele impact kan ik je vertellen. Dat is niet niks. Het was ook niet dat we heel close waren zoals beste vrienden zijn, maar we waren wel goede vrienden. We zagen elkaar regelmatig, we werkten regelmatig samen zoals op het album ‘Road Games’ van Alan Holdsworth. En hij waardeerde mijn werk, omdat ik alles heb geleerd door naar zijn werk te luisteren, en daarop door probeerde te bouwen.”
De grappigste man die ik ooit heb ontmoet
“Jack Bruce was ook één van de grappigste mensen die ik ooit heb ontmoet. Wil je een grappig verhaal horen over Jack?”, gaat Jeff enthousiast verder, mijmerend over het verleden en zichtbaar dankbaar dat Jack zo’n grote rol in zijn leven speelde. “Hij deed dit sowieso met opzet. Ik speelde ooit een show in Duitsland, en ik stond op het punt om de Back C Minor Prelude te spelen. Het was een klein theater. Jack komt binnen, plant zich pontificaal op de voorste rij met zijn handen over elkaar en staart mij stoïcijns, zonder enige emotie aan. Ik werd helemaal gek, niemand heeft dit ooit bij mij gedaan. Ik heb nog nooit zoveel fouten gemaakt tijdens een show, Jack Bruce staarde mij aan… En plots begon hij allemaal gekke bekken te trekken. Hij wist hoe hij mij te grazen kon nemen, en hij deed dat graag. Het was hilarisch, ik maak nooit zoveel fouten, en hij bleef maar lachen om mij. Wat een vent zeg, wat een vent!”
Maar ondanks zijn streken beaamt Jeff dat Jack Bruce een geweldige en warme man was. Even haalt hij nog wat herinneringen op aan zijn ontmoetingen met Jack, zoals dat Jack hem vroeg om mee te spelen met Ringo Starr of dat Jack en zijn vrouw hem na hun eerste ontmoeting terugbrachten naar zijn hotel om daar nog even samen rond te hangen. “Hij was gewoon zo’n lieve man, en zo gul. Hij wist dat ik van hem hield, maar iedereen hield ook gewoon van Jack. Wat hij allemaal heeft betekend voor ons… Daarom heb ik het album ‘Jack Songs’ ook uitgegeven!”
Een trieste dag
Acht jaar geleden overleed Jack Bruce helaas op 71-jarige leeftijd aan leverkanker. “Toen ik het nieuws hoorde was ik op tournee in Europa, ik speelde die avond een show in Duitsland. Het gebeurt me niet vaak, maar ik moest na een paar nummers even van het podium af en begon te huilen. Ik wilde ook even niet terug op het podium, het verlies viel me zwaar. Hij had vast nog langer kunnen leven, maar zijn alcohol- en drugsgebruik eiste zijn tol. Hij heeft een levertransplantatie gehad, maar dat mocht niet baten. Het is eeuwig zonde.
Mijn vrouw en ik maakten eerder die dag een wandeling, en plots kreeg ik een telefoontje van ene journalist die me vroeg of ik het al had gehoord. Jack Bruce was overleden. Oh… Nee… Dat had ik nog niet gehoord dus. Het was een trieste dag. Ik had niet verwacht dat het me zo op zou breken, maar ik stortte gewoon in tranen uit die dag. Zijn overlijden deed mij echt pijn”
Een ode acht jaar in de maak
Als ode aan zijn vriend, idool en mentor besloot Jeff Berlin een album op te nemen in de muzikale geest van Jack Bruce. Dit album verscheen onlangs, acht jaar na zijn overlijden, in eigen beheer onder de naam ‘Jack Songs’. “De recensies zijn unaniem lovend, dit is zonder twijfel mijn beste album ooit en misschien zelfs een van de beste albums van het jaar! Daar ben ik heel blij mee, ik voel me echt vereerd”.
Dat het album acht jaar op zich heeft laten wachten heeft meerdere redenen. Zo geeft Jeff aan dat hij tegenwoordig alles in eigen beheer doet. Hij heeft managers gehad waarmee het niet helemaal klikte, en die niet in Jeff en zijn ideeën en talenten geloofden. Dit heeft bij hem een nare smaak achtergelaten die hem heeft doen besluiten dat hij liever zoveel mogelijk zelf doet. In de eerste instantie heeft hij dan ook een zeer succesvolle crowdfunding campagne opgezet om Jack Songs te financieren, maar het bedrijf achter de crowdfunding ging failliet en nam het geld mee de vergetelheid in. Hierdoor heeft Jeff besloten het hele album alsnog uit eigen zak te financieren.
Een andere reden dat het album zo lang op zich liet wachten, is de enorme lijst aan gastmuzikanten die meespelen op het album. “Het is de grootste lijst gastartiesten van de laatste tien jaar. De gasten die op ‘Jack Songs’ spelen zijn echt waanzinnig, maar het kostte heel veel tijd om ze bij elkaar te brengen. Daarnaast wilde ik niet gewoon wat covers brengen van Jack’s werk. Ik en John McCracken, de enige producer die wel in me geloofde, wilden iets brengen dat Jack Bruce ontstijgt, iets dat zijn muziek eert maar wel compleet opnieuw gearrangeerd. Dat was mijn plan, maar dat kost tijd”.
‘Jack Songs’
Wanneer Jeff gevraagd wordt naar de filosofie achter ‘Jack Songs‘ reageert hij stellig. “De carrière van Jack rijkte ver voorbij zijn tijd met Cream, laat me dat even duidelijk gezegd hebben. Cream was wel de grootste en belangrijkste band in zijn carrière, ze hebben daarmee miljoenen albums verkocht, maar hij heeft ook flink wat soloalbums gemaakt. Als ik dan covers ga spelen van Cream nummers als ‘Sunshine Of Your Love’ of ‘Politician’, is dat gewoon niet interessant genoeg voor de luisteraar. Iedereen die iets uit liefde voor Cream doet speelt die nummers al. Ik heb een manier gevonden om dat anders te doen. Ik kreeg het idee door de zoon van Beatles producer George Martin, Giles Martin. Hij produceerde een album voor Cirque De Soleil, ‘The Beatles: Love’. Ik heb Cirque De Soleil gezien met mijn vrouw, en wat Giles heeft gedaan was bijvoorbeeld zeven Beatles referenties in één lied verwerken. Hij gebruikte fragmenten van Beatles nummers, en verwerkte ze tot een nieuw lied, en dat allemaal in hetzelfde tempo en in dezelfde toonsoort. Dat maakte zo’n indruk op mij, briljant! En ik besefte dat ik op die manier ook de muziek van Jack Bruce onder handen kon nemen, zijn enorme repertoire.
Dus zo heb ik op één nummer de baslijn van ‘Sunshine Of Your Love’ als uitgangspunt genomen, en ik liet de zanger de zanglijn en tekst van ‘Politician’ zingen om vervolgens over te laten gaan in ‘Sleepy Time Time’, terwijl we weer de akkoorden van een ander nummer speelden. Ik pakte stukjes van verschillende nummers en arrangeerde ze dusdanig dat de nummers een amalgamatie werden van veel nummers van Cream en Jack. En dat alles volledig geïnspireerd door die ene plaat van Giles Martin voor Cirque De Soleil. En mijn producer John McCracken vond het een geweldig idee!”
Een helse puzzel
Als een album op een dusdanige manier wordt aangevlogen, klinkt dat als een recept voor een helse puzzel. Jeff Berlin weet dit te beamen, gezien hij van duizenden bestaande muzikale ideeën een nieuw werk moet zien te maken. “Ik heb harmonieën aan moeten passen om het bij elkaar allemaal interessant te laten klinken, zelfs voor een ongetraind oor. Het was de grootste puzzel in mijn carrière. En het mooiste is: het resultaat klinkt organisch.”
“Ik doe dit nooit meer. Het heeft me volledig uitgeput. Maar het is de moeite waard geweest, het is één van de beste platen die ik ooit gemaakt heb. Het is zelfs één van de beste platen van 2022. Er is niks dat klinkt zoals deze plaat. Het is melodisch als Jacob Collier, maar het kan ook rocken als bijvoorbeeld Metallica en het is bovenal een prachtige tentoonstelling van Jack’s diversiteit. Maar alles selecteren, arrangeren en het bij elkaar brengen (en goed doen klinken) van de gastmuzikanten was een hele onderneming.
En weet je? Ik ben door deze onderneming wel weer een betere muzikant geworden. Mijn oren heb ik anders moeten trainen, mijn vaardigheden in de studio zijn nu beter. Ik ben er dus zelfs een betere producer door geworden. Ik vind dat je door ervaring op te doen vaak beter wordt in wat je doet. Niet altijd trouwens, vandaar dat ik goed lesgeven ook belangrijk vindt! Maar zeker in een project als deze is gewoon in het diepe springen is de beste manier om te leren.”
