Het waren de herfstdagen van de fado toen eind jaren ’90 een hele nieuwe generatie zangeressen stond te trappelen het stokje van de overleden Amalia Rodrigues over te nemen. Amalia’s muziek begeleidde immers decennia lang de levensloop van miljoenen Portugezen en vrijwel alle aandacht was op haar gericht. Alles wees erop dat er gedurende haar leven geen ruimte was voor vernieuwing van de fado. Onder de zangeressen die zich op dat moment aankondigden viel Mariza niet alleen op vanwege haar opvallende uiterlijk, maar vooral vanwege haar interpretaties van de fado-muziek. Door haar aanpak en moed oogstte ze veel erkenning en bekendheid in binnen- en buitenland. In 2004 won ze de prestigieuze European Breaking Borders Award en in 2007 werd ze genomineerd voor een Grammy Award voor het live album ‘Concerto em Lisboa’. De concerten tijdens haar laatste tournee in de Verenigde Staten waren allemaal uitverkocht.
Dit laatste kon niet worden gezegd van het concert in Heerlen op dinsdag 26 februari 2019. De Rabozaal in het Parkstad Limburg Theater bleek niet uitverkocht te zijn. Onder de bezoekers bevond zich een gemêleerd gezelschap van voornamelijk mensen ouder dan 60 jaar en een handvol mensen van Portugese origine. Dit laatste is toch enigszins opmerkelijk aangezien er een behoorlijk grote Portugese gemeenschap leeft in Duitsland niet ver van het Parkstad Limburg Theater en ze in eigen land een superster is.
De zangeres betrad in het donker het podium, nadat eerst de vijf muzikanten opgesteld over een strakke brede lijn hun plaats hadden ingenomen. Bij fado geen vreemde opstelling, maar hier is Mariza’s interpretatie van fado zichtbaar. We zien accordeon, klassieke gitaar, Portugese gitaar, akoestische basgitaar en drums. Klassieke fado kent veelal alleen een Portugese gitaar, klassieke gitaar en basgitaar.
Mariza opende met Loucura en stelde zich op originele wijze zingend aan het publiek voor.
“Ik ben van fado! Of ik het weet!
Ik beleef een gezongen gedicht van een fado welk ik uitvond.
Een gesprek, kan mij niet ontroeren.
Maar als ik mijn ziel leg in een lied, weten de zielen naar mij te luisteren”.
Na het nummer ‘Sou (Rocheda)’ konden we al stellen dat Mariza goed bij stem was en zuiver zong. Vanaf het begin legde ze voldoende emotie in haar liederen zonder dat het ongeloofwaardig of over top geraakte. Dit kon van de muzikanten die haar begeleidden niet gezegd worden. Met name de gitarist en accordeonist zaten er in het begin hoorbaar naast. Zelfs de basgitarist moest er wel even om lachen.
Ze vervolgde haar reeks liederen die elk afwisselend van stijl waren. Van rustige popachtige nummers ‘Sem ti’, ‘Quem me dera’ en ‘Chuva’, latin/tango invloeden in ‘Rosa Branca’ en ‘Semente Viva’, naar Afrikaanse/tribale invloeden in ‘Barco Negro. Deze set sloeg goed aan bij het publiek en was zichtbaar onder de indruk van Marizas muzikale virtuositeit. Ieder lied werd na afloop goed ontvangen, maar het publiek reageerde onwennig op het ritmische geklap die door haar Portugese achterban ingezet werd. Dit viel de zangeres eveneens op en ze vroeg het publiek niet verlegen te zijn en op spontane wijze in te springen tijdens het lied ‘Triguerinha’. Ze rondde haar gehele set van dertien nummers op intense wijze af met het klassieke fadolied ‘Primavera’ waarmee ze de aanwezigen helemaal inpakte. Het bleek een meesterzet van de zangeres om de kracht van fado aan het eind van de set te etaleren. Mariza werd hiervoor beloond met een minutenlange staande ovatie. Voor de toegift keerde de zangeres terug met twee nummers en sloot ze op gebruikelijke wijze af met ‘Gente da minha terre’. Een ode aan haar land de inwoners.
“Deze fado is van u en van mij
Het lot dat ons samen bindt
Al wordt het tegengesproken
Door de snaren van een gitaar
Als je het klaagzang hoort
Van een gitaar dat zingt
Ben je meteen verloren
Met de drang om te wenen”
Mariza’s optreden kan worden beschouwd als ijzersterk, maar niet memorabel. Hiervoor waren toch wel de foutjes van de begeleidende artiesten evenals het verlegen publiek verantwoordelijk. Aan de zangeres had het zeker niet gelegen. De opgebouwde set was boeiend, afwisselend, en boette nergens aan kwaliteit in. Ze zoekt met haar liederen de randen van de muziek op en past deze meesterlijk toe in haar eigen geschreven teksten die gaan over onbeantwoorde liefde, blijdschap en melancholie. Mariza wist niet alleen vanwege haar vocaliteit de aandacht erbij te houden, ook met haar swingende elegante dansjes en expressieve gebaren veroverde ze menig Heerlens hart.
Foto’s (c) Eric Bleize
