Het Birmingham-duo Big Special bewijst met hun tweede album ‘National Average’ dat succes niet hoeft te verzwakken, integendeel, het heeft hun perspectief alleen maar scherper gemaakt. Afgelopen mei 2024 stonden Joe Hicklin en Callum Moloney nog voor een handjevol mensen in de kleine zaal van de Effenaar in Eindhoven. Nu, met hun tweede album ‘National Average’, reflecteren ze op een reis die hen van die intieme setting naar het O2 Forum Kentish Town heeft gebracht. Het is precies die transformatie – van onbekendheid naar erkenning, van financiële zorgen naar ‘got out guilt’, die de kern vormt van dit fascinerende vervolg op hun veelgeprezen debuut ‘Postindustrial Hometown Blues’.
Waar hun debuutalbum uit 2024 vooral ruw en ongeremd voelde, toont ‘National Average’ een band die haar emotionele registers beter heeft leren beheersen. De emotionele verschuivingen zijn meer geraffineerd dan op het debuut, en dat is direct hoorbaar. Het album opent met dezelfde intensiteit die we van Big Special kennen, maar er zit nu meer strategische opbouw in de songs. Joe Hicklin blijft de magnetische frontman die zijn poetry schreeuwt alsof zijn leven ervan afhangt, maar zijn stem heeft nieuwe nuances gekregen. De barse Midlands-tongval die zo effectief was op het debuut wordt nu afgewisseld met momenten van kwetsbaarheid die dieper raken dan voorheen. De band jammerde en jammerde tot alles zo snel en gemakkelijk bij elkaar kwam – die spontaniteit is nog altijd voelbaar, maar wordt nu ondersteund door meer doordachte arrangementen.
Het albumconcept is even slim als het pijnlijk herkenbaar is. “De eerste helft van het album gaat over ambitie, je kunt de zelfvertrouwen ervan horen, zelfs een beetje sluwheid”, legt Hicklin uit. “De tweede helft gaat over reflecteren op wat er is gebeurd, hoe alles is veranderd. Je moet eerlijk zijn over de duisternis.” Die tweedeling werkt briljant. De openingsnummers bruisen van zelfvertrouwen en ambitie, waarbij de bassen bonken als bombardementen en de hooks zich diep in je geheugen graven. Halverwege slaat de toon om naar iets introspectievers, waarbij schuldgevoelens over het succes en existentiële vragen over identiteit en authenticiteit de overhand nemen. Het is ‘een eerlijke weergave van hun persoonlijke levens’ – precies wat Nina Simone bedoelde toen ze zei dat een artiest de tijd waarin hij leeft moet weerspiegelen.
Moloney’s drumpartijen blijven het fundament van Big Special’s geluid, maar hij heeft zijn palet uitgebreid. Waar het debuut vaak leunde op de krachtige een-twee punch van drums en bas, hoor je nu meer textuur en dynamiek. De productie geeft elke component ruimte om te ademen, zonder de rauwe energie te verliezen die hun live-optredens zo memorabel maakt.
Bassen die bonken als een blitz, hooks die diep indrijven en beats die funk vinden in het gevoel van gefrustreerdheid,die beschrijving vat hun geluid perfect samen. Maar waar ‘Postindustrial Hometown Blues’ soms dreigde te verdrinken in zijn eigen intensiteit, weet ‘National Average’ wanneer het gas terug moet worden genomen.
Hicklin blijft een meester in het verpakken van universele thema’s in hyperspecifieke, persoonlijke ervaringen. “Dit zijn misschien dingen die ons zijn overkomen, maar het is shit die iedereen zal herkennen,” en dat is precies zijn kracht. De zwarte humor die zijn werk kenmerkt is nog altijd prominent aanwezig, maar voelt nu minder defensief en meer als een bewuste artistieke keuze. De songs handelen over de paradox van succes in een kapitalistische samenleving: je wilt er uit komen, maar dan voel je je schuldig dat je weg bent. Het is een thema dat bijzonder relevant is in 2025, wanneer sociale mobiliteit steeds moeilijker wordt maar de schuldgevoelens rondom ‘weggaan’ blijven bestaan.
Hoewel ‘National Average’ over het algemeen een sterk album is, zijn er momenten waarop de band te veel hooi op hun vork neemt. Enkele tracks in het middendeel voelen iets te beladen met conceptuele bagage, waardoor de directe emotionele impact enigszins wordt ondermijnd. Daarnaast mist het album een nummer van het kaliber van ‘Shithouse’, op het vorige album nog de perfecte synthese van woede, humor en catharsis die het album zo onvergetelijk maakte.
‘National Average’ bevestigt Big Special als een van de belangrijkste stemmen in de hedendaagse Britse muziek. Ze hebben bewezen dat hun debuutsucces geen toevalstreffer was, maar het resultaat van een genuanceerde blik op de menselijke conditie in het post-industriële Engeland. Het album voelt tegelijkertijd persoonlijk en universeel, lokaal en tijdloos.
Deze verhalen zijn van hen, maar de lessen spreken tot ons allemaal. Dat is de grootste kracht van Big Special: ze maken muziek die zowel van een specifieke plaats als tijd komt, maar spreekt tot iedereen die ooit heeft geworsteld met de vraag wie ze zijn en waar ze thuishoren. ‘National Average’ is geen revolutie, maar een intelligente evolutie – en soms is dat precies wat je nodig hebt. Big Special bewijst dat ze met bands als Sleaford Mods en Dry Cleaning samen nu de nieuwe top van de nieuwe Britse wave vormen. (8/10) (SO Recordings)