Er begint zich een kloof af te tekenen in de jazz. Natuurlijk zijn er puristen die de jazz het liefst draaien van schellak op 78-toeren, maar muziek evolueert waarbij innovaties hun intrede doen en een genre soms volledig herdefiniëren. Dat mag. Dat moet. Jazz moet innoveren, dat is het genre aan haar stand verplicht. Uitgerekend de jazz staat niet voor niets vaak aan de bakermat van nieuwe muzikale wegen. Jazz daagde bestaande normen uit en verlegde de grenzen, verschoven niet zelden hele continenten. Louis Armstrong als pionier in de improvisatie waarbij hij de nadruk legde op het solo-instrument. De introductie van bebop door Charlie Parker. Het ontstaan van fusion dankzij Miles Davis. Herbie Hancock die elektronische jazz en fusion combineerde met funk, rock en synthesizers. Zonder hen – en dan laten we mannen als Coltrane en Ellington nog buiten beschouwing – zouden we een hoop platen nooit hebben gehad, inclusief dit ‘Does It Make You Love Your Life?’ Lucia Cadotsch’ LIUN + The Science Fiction Band zijn wat dat betreft een lichtend voorbeeld als het gaat om innovatie in de jazz.
Dit is het derde album van zangeres Cadotsch en multi-instrumentalist Wanja Slavin en wederom is het vooral een exercitie in het ontdekken van nieuw geluid en dito expressievormen waarin de grenzen van jazz weer een stukje verder worden opgerekt. Dat doet het duo op dit album met behulp van een dertienkoppig strijkersensemble en wederom een heleboel elektronica. Improvisatie, atmosferische geluiden, elektronische effecten en instrumenten gaan samen in een filmisch resultaat waarop Cadotsch haar teksten mag zingen. LIUN + The Science Fiction Band klinken als een cross-over tussen Hancock en Billy Eilish, met de kanttekening dat de muziek zo nu en dan ernstig complex is.
Soms lijkt de zangmelodie aanvankelijk volledig losgekoppeld van de muziek, zoals in ‘Faye Dunaway’. Het duurt even voordat je de track doorgrondt en je de regel hoort dit de titel van dit album draagt. De feeërieke stem van Cadotsch in combinatie met elektronische soundscapes die de muziek vormen, werken daarbij wel hypnotiserend: aanvankelijk laat de track je letterlijk zweven in het ongewisse, totdat de beat eronder komt en het nummer met behulp van zorgvuldig geplaatste accenten in de strijkersarrangementen echt tot leven komt. In iets meer dan drie minuten trekt er zo een heel nieuw universum voorbij, waarbij alle bestaande conventies overboord gaan. Hypnotiserend, want je wil weten hoe het verder gaat. Dit is zo’n plaat die je niet terzijde kan leggen, het dwingt om te luisteren.
Ja, het is allemaal experimenteel, maar het wringt nergens en da’s toch een euvel waar menig experimenteel album aan ten onder gaat; als het experimenteren wordt omwille van het experimenteren, zonder kop of staart of zelfs maar een flauw begin van een idee dat enigszins contouren heeft, hoe vaag ook. Een luisteraar heeft nu eenmaal ergens houvast nodig, het gevoel hebben dat het ergens naar toe gaat. LIUN + The Science Fiction Band slagen erin om de luisteraar echt mee te nemen in hun ontdekkingstocht en dat is een zegen.
Ook in de langere tracks zoals ‘Katze’ staat de compositie centraal. Na een dromerig intro voert Cadotsch ons verder mee het nummer in dat zich ontvouwt in een stuk met een dwingende beat, waarop de accenten van de violen samenvloeien met de elektronica – en dat is toch wel het recept voor ‘Does It Make You Love Your Life?’: de violen en de elektronische geluiden die samen het geluid bepalen, soms als comfortabel bed voor de vocalen, soms als beeldend klankspel; soms ingetogen, dan weer overweldigend. Soms drijvend dansbaar, maar ook ingetogen en fragiel.
Luister dit vooral door een goede koptelefoon en verwonder je over de sublieme mix waarin elke noot, elk geluid een bepalende plaats heeft en die ook krijgt. Nergens ‘verdrinkt’ een geluid, alles is even scherp en helder, doordacht, met een heel bewust gekozen dynamiek tussen de elektronische geluiden, de klassieke instrumenten en de vocalen. Dat maakt dit album tot een waar genot om naar te luisteren. ‘Bloody Breakup’ is daarbij een favoriet, met een heerlijk arrangement voor cello, fluit, koper en de piano – tot aan de wonderlijke break halverwege de track waarin het orkest zich terug lijkt te trekken, we heel even alleen zijn met de stem van Cadotsch totdat het nummer echt ontvlamt met saxofoon-improvisatie op – weer – zo’n drijvende beat.
Zijn er geen zwakke momenten op het album? Nee, want zelfs het meer toegankelijke ‘In the Zone’ weet nog te verrassen in het arrangement. De vraag is nu of dit album dermate baanbrekend is dat het vermeld dient te worden als mijlpaal in de de evolutie van de jazz. Wederom is het antwoord ontkennend: nee. Het is een ontdekkingsreis waarbij inderdaad grenzen worden verkend en er wordt zeker getracht om die grenzen te verleggen, maar – en dit is goed nieuws voor de puristen – Cadotsch en Slavin grijpen ook vaak terug op de oude wetten in de jazz of zelfs op ‘gewone’ pop zoals in ‘In the Zone’. Niks mis mee. Het maakt van dit album toch, ondanks het experimentele karakter, een toegankelijk geheel. (8/10) (Heartcore Records)