Zöe Ruth Erwin ging door een tunnel, lang en donker. Dwong haarzelf tot radicale keuzes in haar persoonlijke en muzikale leven. Nu gloort er weer licht aan het einde van de tunnel. Met zicht op het prachtige IJslandse landschap. Waar de Amerikaanse haar vrijheid terugvond tussen spiegelende gletsjers en donkere lavavelden. De majestueuze vrijheid van Zöe.
De singer songwriter en producer, die haar songs uitbrengt onder de naam Zöe, heeft haar muzikale roots in Los Angeles. “Ik zat daar zes jaar in een band had een relatie met de gitarist. We waren heel actief en zaten ook vaak on the road.” Het klinkt bijna als een American dream, maar plots veranderde alles. “De relatie ging uit. Vervolgens ging de band uit elkaar. En kort daarna overleed mijn vader…” Het werd Zöe even te veel. “Ik wilde gewoon weg. Ergens anders zijn.” Dat werd uiteindelijk dat Europese eiland, bungelend aan de poolcirkel: IJsland. “Waarvan ik dacht dat het er alleen maar donker en heel koud kon zijn. Maar dat paste juist bij mij gemoed, dus ik ging. Eerst voor drie weken. Dat werden drie maanden. En toen ben ik hier voor vast neergestreken. Dit is mijn plek. Hier wil ik leven. Hier wil ik muziek maken.” Ze voelt zich helemaal thuis, als een persoon en als een muzikant en producer. “Hier liggen ook veel meer mogelijkheden om je daarin te ontplooien. In de VS kom je er heel moeilijk tussen. Daar zijn al miljoenen mensen die zich producer noemen.”
In haar nieuwe hometown Reykjavik ontdekte ze een levendige scene, waarin iedereen elkaar kent en inspireert. “IJslandse artiesten hebben een vrij unieke sound. Het is moeilijk te omschrijven, maar het lijkt of je de overweldigende natuur terug hoort in hun muziek. Van de donkere, beangstigende lavavelden tot de vrolijke groene weiden. Het heeft mij ook overweldigd.” Zöe raakt lyrisch over haar nieuwe thuisland. “Het brengt me rust en het inspireert me. Vanaf de eerst dag dat ik hier kwam. Het dringt je lichaam binnen en dwingt je te schrijven. Niet componeren, maar een natuurlijk gevoel dat in je lichaam zit en eruit moet, zo lijkt het.“ In deze omgeving is het gebruik van de metafoor niet vreemd. “Vooral toen ik pas kwam heb ik mijn gevoelens en gedachten vertaald in de natuurlijke omgeving die ik zag en voelde, als krachtige metaforen, als symboliek. Zeker water en wind kunnen veel emotie verbeelden. Ik heb hier ook geleerd om echt te voelen wat ik schrijf, veel meer de diepte dan ik in de VS deed.” Ondanks de grootsheid, om misschien juist dankzij, is haar muziek nogal donker.” Dat is altijd zo geweest. Ook als een soort therapie. Ik schrijf het meest als ik me wat ongelukkig of zelfs depressief voel.” Ze lacht voorzichtig: “De laatste tijd heb ik wat minder nummers geschreven…”.
Deze week is de single ‘Savage’ gedropt, de vijfde in totaal. Als een opmaat naar haar debuutalbum dat half oktober is gepland. “Een album waarop ik de oorspronkelijke zeventig songs heb terug gebracht tot vijftien.” Alle geschreven in een korte periode. “Een heel zware periode, kan ik wel zeggen. Ik zat in een heel moeilijke relatie, die anderhalf jaar geleden gelukkig tot een einde kwam.” Zöe nam de bestaande nummers op, met hulp van haar muzikale maatje en drummer Gulli Briem, tevens lid van de bekende band Mezzoforte. “We waren zelfs naar een grote studio in Denemarken gegaan. Toen kwam Gulli met een inzicht dat mijn leven en muziek in een ander daglicht stelde. “Je zou alles weg moeten gooien en opnieuw beginnen. Er zit zoveel donkere energie in het album. Je ex zit er nog zo diep in. Je kunt het horen, je kunt hém horen in de nummers. Het moet jouw album worden. Het moet nieuwe zuurstof krijgen, en kleur…” Hij had gelijk. Uiteindelijk hebben we het hele album opnieuw opgenomen.” Met grotendeels wel dezelfde songs. “Ja, maar emotioneel zo bewerkt dat er vanuit de donkere kant weer hoop gloort. De songs zijn nu weer echt van mij. Het lijkt alsof ik hierdoor ook mijn leven terug heb gekregen.”
Zeker als je weet dat alles zelf is gemusiceerd en geproduceerd, laag voor laag. “Ik schrijf de songs in korte tijd. Ze komen uit mij en ik voel al meteen of het goed is of niet. Ik probeer dat proces niet te controleren of echt ergens naar toe te werken.” Ze heeft nu vijf singles uitgebracht. “‘Shook’ was de eerste en blijkt ook de meest populaire, misschien vanwege het upbeat tempo. Maar ‘Feed the Wolves’ is mijn meest typerende song. Daarin heb ik mijn stem op verschillende manier gebruikt, soms stil, soms hard, soms in lagen. En ik ben trots op de constructie: van rustig bijna creepy tot een uiteindelijke uitbarsting vijf minuten later. Ja, het voelt echt goed.”
Gevraagd naar haar inspiratie, is ze heel duidelijk. “David Bowie is echt mijn number one. Maar ook Peter Gabriel, zijn toepassing van de stem in de productie. Beiden zijn zo innovatief en creatief; zo sterke muzikale persoonlijkheden en pioniers op zoveel gebieden.” Ze schuimt verder de muziekgeschiedenis af. “Maar ook de dirty angry nineties shit: Rage against the machine, Nirvana. Hole’s eerste album…Maar de eind seventies waren nog beter. De natuurlijke periode tussen de verbluffende teksten van de sixties en de pop van de eighties. De seventies hadden het beste van beide: geweldige lyrics, maar ook heerlijk creatief en catchy. Een lekker weird. Ik word nog steeds wild van een band als Electric Light Orchestra!”
Zöe Ruth Erwin kent haar klassieken. Ze raakt geïnspireerd en dat hoor en dat zie je. Maar dan wel in alle vrijheid, in haar one woman band Zöe. “Nee, ik zou niet meer in een band willen spelen, beoordeeld willen worden door andere bandleden over wat ik heb geschreven. Die vrijheid is juist heel belangrijk. Muzikale vrijheid zonder restricties.” In IJsland. In een oneindig grootse omgeving vol natuurlijke metaforen. De majestueuze vrijheid van Zöe.
Foto’s Zoë
1 (c) Zoe Ruth Erwin
2 (c) Birta Rán Björgvinsdóttir
3 (c) Björn Júlíus Grímsson
